Reisverhaal «België, wandeling 25, Beerlegem en Dikkele»

en nu eens dichtbij: Vlaanderen wandelland | België | 3 Reacties 17 Februari 2021 - Laatste Aanpassing 07 December 2020

Wandeling 25 Beerlegem-Dikkele

Voor deze wandeling trekken we naar de gemeente Zwalm waarvan Beerlegem en Dikkele 2 deelgemeentes zijn.

In 1971 werd Beerlegem deelgemeente van Munkzwalm, Munkzwalm is nu de administratieve hoofdgemeente van Zwalm

kaart van Oost-Vlaanderen waar Beerlegem en Dikkele samen rood zijn ongekleurd in de grote gemeente Zwalm

We kunnen de wandeling starten in elk van beide gemeentes, wij starten in Beerlegem

Beerlegem is slechts een straatdorp met ongeveer een 400-tal inwoners. De gemeente wordt doorsneden door een nationale weg (N415)

Dikkele daarentegen wordt niet door deze weg doorsneden, het dorp is dus veel meer authentiek gebleven zonder grote weginfrastructuurwerken . Hierdoor is de tijd er als het ware stil blijven staan en behoort Dikkele tot de 10 mooiste dorpen van Oost-Vlaanderen (en hierdoor tot de 50 mooiste dorpen van Vlaanderen.

De Munkbosbeek is zo wat de rode draad voor deze wandeling, zoals ze door Natuurpunt is voorgesteld. We combineren de blauwe en rode Natuurpuntwandeling.

Info over Beerlegem kunnen we lezen op https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/14367

Kleine landelijke gemeente aan de Munkbosbeek van 224 hectare en 364 inwoners (30.01.2001). Sedert de gemeentefusie van 1970 bij Munkzwalm gevoegd en sinds de nieuwe gemeentefusie van 1977 deel uitmakend van Zwalm.

Grenst ten noorden aan Gavere (Dikkelvenne), (arrondissement Gent), ten oosten aan Dikkele, ten zuiden aan Munkzwalm en Paulatem en ten Westen aan Paulatem en Meilegem, alle deelgemeenten van Zwalm. Wordt van noord naar zuid doorkruist door de steenweg van Gent naar Aalst met vertakking naar Gavere en van oost naar West door de Munkbosbeek.

Nederzettingsdorp op een Zuidwestelijke helling met grote kouters op het versneden Zuidelijk Vlaams plateau in zandleemgebied. Zacht golvend reliëf tot 50 meter met steile hellingen aan de depressie van de Munkbosbeek. Goed gedraineerde gronden.

Bij systematische opgravingen in de jaren 1955-57 en 1964-67 in een zandgroeve op de kouter nabij de molen van Beerlegem in de Zavelputstraat, werd een Merovingische rijengrafveld met 225 graven ontdekt, onder meer een merkwaardige houten grafkamer uit de 11de tot de 12de eeuw met vaatwerk van het type Beerlegem. Een deel van de huidige Zavelputstraat, een diepe holle landweg vlakbij de grens met Dikkelvenne komt overeen met de oude Gentstrate, deel van de vertakking naar Gent van de Romeinse weg Bavay-Blicquy-Velzeke.

Voor het eerst vermeld als Berlengien in 1177. Germaans toponiem teruggaand op Barilingaheim, woning van de lieden van Barilo. De oudst gekende heer van de heerlijkheid, Gerard wordt met zijn echtgenote Beatrijs, vrouwe van Assebroek, onder andere vermeld in 1252.

In het Ancien Régime horend tot het Land van Aalst. Van het Leenhof van Beerlegem werden in 1477 negen lenen gehouden. Naast de dorpsheerlijkheid waren er nog deze van Knapenaarde en Sainte-Croix te Kamerijk. De heerlijkheid van Beerlegem maakte deel uit van de baanderij van Rode dat door een baljuw vertegenwoordigd was in het Landscollege. Behoorde achtereenvolgens toe aan de adellijke families van Beerlegem, van Grimbergen, van Maldegem, van Massemen, van Leeuwergem, Van der Gracht en de Croy. In 1553 verkocht aan Louis de Rodoan. Behoorde vanaf 1680 aan de familie Rodriguez d'Evora y Vega, baron van Rode en vanaf 1682 markies van Rode. In 1682 werd de heerlijkheid van Beerlegem door Karel II verheven tot baronie. Emmanuel J. Rodriguez d'Evora y Vega liet circa 1730 het kasteel van Beerlegem heropbouwen.

De parochie stond vanouds onder het patronaat van het Heilige Kruiskapittel van Kamerijk. Later horend tot het bisdom Mechelen (1570) en het bisdom Gent (1801). De laatgotische Sint-Andreaskerk, ingeplant in de nabijheid van de steenwegen Gent-Aalst en Gent-Gavere en vlakbij het kasteel werd eind 18de eeuw ingrijpend verbouwd.

Thans voornamelijk woondorp voor pendelaars. Voorheen een typisch landbouwdorp met belangrijke linnennijverheid. Opmerkelijke inplanting in de dorpskern van het voormalige klooster en school gesticht door markiezin de Rode, mevrouw Thérèse, barones de Draeck in 1823, nu De Bolster als opvolging van Mariaheem, naast de parochiekerk en het kasteeldomein.

het voormalige klooster en school, nadien Mariaheem en nu De Bolster, een lang en wit gebouw

Tehuis voor niet werkende mentaal gehandicapte vrouwen, voorheen klooster van de Zusters van Liefde en pensionaat. Klooster en school gebouwd door mevrouw Thérèse, barones de Draeck en markiezin de Rode, op grond tussen de kerk en haar kasteel door haar gekocht in 1821 en geschonken aan kanunnik Triest en de congregatie van de Zusters van Liefde in 1823. Oprichting van een dorpsschool en kostschool voor meisjes zogenaamd "Sinte Theresia Huys" in 1824. Van 1826 tot 1846 ook spin- en handwerkschool. In 1831 oprichting van een zondagschool die bleef bestaan tot 1924. Bouw van een nieuwe lagere school in 1884-86, gesloten in 1975 en van de oostvleugel met kapel in 1886. Tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik als veldhospitaal. Oprichting middelbare school in 1957, gesloten in 1964. Sedert 1967 zogenaamd "Mariaheem" voor mentaal gehandicapte vrouwen en bouw van een nieuw dagverblijf. In 1993 door de zusters van Liefde verkocht.

Gebouwencomplex ingeplant ten westen achter de kerk. Van het oudste gebouw is niets bewaard gebleven. De nog bestaande schoolgebouwen dateren uit de jaren 1880 en 1890 en werden gebouwd door architect E. Van Hoecke-Peeters (Gent) en aannemer E. De Guchteneere (Merelbeke).

Klooster en school van drie bouwlagen hoog werden volledig heropgebouwd in 1896-98. Oorspronkelijk ongeschilderde bakstenen voorgevel, heden witgeschilderd. Twee bouwvolumes respectievelijk voorzien van getoogde benedenvensters en rondboogvormige bovenvensters en getoogde vensters op drie bouwlagen. Tegen de gecementeerde achtergevel glazen afdak op gietijzeren steunen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, achtergevel versierd met gesculpteerd wapenschild van de stichter mevr. Thérèse, barones de Draeck, markiezin de Rode. Het interieur is volledig aangepast en vernieuwd.

Ten noordwesten, voormalige lagere school opgericht in 1884-86 door de zusters van Liefde en aangenomen door de gemeente als meisjesschool met aparte toegangsweg ten noorden van de school. Alleenstaand bakstenen gebouw van elf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak. Gecementeerde plint. Geritmeerd door getoogde traveenissen met getoogde boven- en benedenvensters. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45146)

de toegang tot het kasteel van Beerlegem, nog steeds bewoond door graaf d’Ursel de Bousies, zonder toegang voor het publiek

De wandeling start aan de kerk van Beerlegem

zij-aanzicht van de kerk

Gelegen op een lichte verhevenheid in een klein ommuurd kerkhof. Een deel van de zuidelijke kerkhofmuur in Balegemse steen is vermoedelijk nog de oude herstelde muur. IJzeren afsluiting en aan weerszij van de kerk ijzeren hekken van 1849, zie het jaartal op noordelijke hek. Op het kerkhof bevinden zich nog verscheidene arduinen grafzerken uit de 19de eeuw en begin van de 20ste eeuw.
(Balegemse steen is een zeer kalkrijke zandsteen, en erg gevoelig voor zure regen.Zandsteen zoals de Balegemse steen wordt al sinds de Romeinse tijd gebruikt. Vooral in de periode van de gotiek en de barok werd hij aangewend voor de bouw van woningen en openbare gebouwen. De lichtgrijze Balegemse steen stamt uit het Eoceen (50 miljoen jaar geleden) en is een Lediaanse kalkzandsteen. Je vindt er ook vaak fossielen in terug zoals haaientanden en schelpen. )

De middeleeuwse bouwgeschiedenis is vrijwel onbekend. Het patronaatschap van de kerk behoorde toe aan het Heilige Kruiskapittel van Kamerijk. Vermelding van pastoor Arnulphus in het cartularium van de abdij van Ename in 1229.

Het oude eenbeukige kruiskerkje werd in 1790 op de toren van 1641 na volledig gesloopt. Bouw van een nieuwe kerk in 1792-93. Herstellingswerken aan de daken in 1892. In 1909 ontwerp van architect B. Goethals (Aalst) tot maken van een ingang in de oostmuur van de noordelijke transeptarm, ten behoeve van het klooster. Werken onder leiding van A. Bressers (Gent) aan daken en glasramen ten gevolge van oorlogsschade in 1945 in 1954-1965, en van de binnenschildering in 1969 en in 2000.

(veel meer is nog te lezen op https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45138)

hoekzicht van de kerk van Beerlegem

bij de kerk is een standbeeld van de jager opgericht

aan de andere zijde van de kerk is er een café-eetgelegenheid, nu enkel take-away

we combineren de blauwe en rode wandeling van Natuurpunt, de totale wandeling is iets minder dan 10 km

schuin tegenover de kerk bevindt zich een oude boerderij, niet erg goed onderhouden

en zoals op meerdere plekken in Beerlegem, rommel en rommel en rommel …

we zijn snel buiten het centrum, tussen weilanden en slecht onderhouden boerderijen

gelukkig geven bladeren nog wat kleur

gauw ruilen we het asfalt voor een modderbaan

wat verder staat een slecht onderhouden paard in een moddergebied zonder gras

de modder vermindert, het pad verbetert

ook hier weer heel wat knotwilgen als omzoming van de velden

het vervolg is een pad op de weide, gelukkig zijn er knooppunten aangeduid

het bordje toont ons dat we de weide moeten oversteken, er is een onduidelijk spoor

het weide pad eindigt bij de afsluiting in prikkeldraad, een goede ladder laat ons toe om aan de andere zijde te geraken

stevig en met een handleuning …

we komen in het gebied van het Munkbos, geen echt waardevol bos

De vallei en de beek zijn genoemd naar het Munkbos, het Monnikenbos, dat in de 18e eeuw zelfs dienst deed als schuilplaats van de beruchte bendeleider Jan de Lichte. (https://www.wandeleninvlaamseardennen.be/nl/routes/munkbosbeekwandeling-blauw/176/)

het pad loopt tussen het bos en de prikkeldraad

heel wat bomen zijn onderaan begroeid met mos

wat verder staan er toch oudere bomen

het pad wordt zelden door een fietser gebruikt, wat gauw leidt tot meer modder, daar waar er geremd wordt

er zijn twee zijdreven, waarschijnlijk gaan ze tot bij de Munkbosbeek, een erg kronkelende waterloop

De Munkbosbeek wordt ook Stampkotbeek genoemd, de bron bevindt zich in Velzeke-Ruddershove, de monding in de Schelde tussen Nederzwalm en Zingem. Het Stampkot was ooit een oliemolen op deze beek, vandaar de naam.

een natuurlijke boog, gevormd door stammen en takken, overspant het pad

hoog genoeg voor ons, moeilijker voor grotere mensen

bij knooppunt 83 komen we op de plek waar de rode en de blauwe wandeling elkaar kruisen, wij blijven nog even de blauwe wandeling volgen, langs de Munkbos- of Stampkotbeek

we horen dat er in het Munkbos bomen omgezaagd worden, vergund of niet?

we blijven tussen bomenrijen stappen, het kleine Munkbos ligt achter ons

ondertussen bereiken we het dorpje Dikkele, ook deelgemeente van Zwalm

Met een oppervlakte van 144 hectare en 176 inwoners (30.01.2001) de kleinste deelgemeente van Zwalm en voor de gemeentefusie van 1970 één van de kleinste gemeenten van Oost-Vlaanderen. Ten noorden met de Munkbosbeek grenzend aan Gavere (Dikkelvenne), ten oosten aan Zottegem (Velzeke), ten zuiden aan Hundelgem en ten westen aan Paulatem en Beerlegem.

Gelegen in de Vlaamse zandleemstreek en het heuvelachtige interfluvium Dender-Schelde aan de Munkbosbeek.

Vroeger voor een groot stuk deel uitmakend van het Munkbos, ook zogenaamd "bos van Bochoute", dat in de 18de eeuw gerooid werd.

De Oude Gentbaan aan de grens met Beerlegem en Dikkelvenne maakte deel uit van de Gallo-Romeinse weg Bavay-Gent. Het Romeinse wegdek is gedeeltelijk bedekt met postromeins colluvium.

Oudste vermelding van Decla in 821. In 991 schonk Vrouw Oydala de villa en de kerk aan de Sint-Pietersabdij in Gent, bevestigd door de keizer in 1036. Het gezag werd vanaf de 13de eeuw uitgeoefend in naam van de Sint-Pietersabdij door een voogd, geruime tijd waargenomen door de heren van Hundelgem. De meierij van Dikkele was een leen afhankelijk van het opperleenhof van de Sint-Pietersabdij en behoorde vanouds toe aan de leden van de Gentse familie Borluut. Bestuurlijk en fiscaal behoorde Dikkele tot het Land van Aalst.

Het centraal gelegen "Goed te Dikkele" in het open landschap van de Grote Kouter en sinds 991 toebehorend aan de Sint-Pietersabdij, speelde een belangrijke rol in de ontstaansgeschiedenis van het dorp. De parochiekerk, reeds vermeld in de 11de eeuw doch heropgebouwd midden 19de eeuw, is ingeplant in de lagere en vochtigere gronden aan de Munkbosbeek ten noorden van het "Goed te Dikkele". De tienden en het patronaatsrecht van de kerk kwamen eveneens toe aan de Sint-Pietersabdij.

Voornamelijk forenzengemeente naar het Brusselse en landbouwdorp met nog enkele grote gesloten hoeven, zoals Hof ten Bloeme en Hof ter Hafselt. De kleine, van de drukke verkeerswegen geïsoleerde dorpskern met gekasseide hoofdstraat (Brouwerijstraat) gekenmerkt door kleinschalige bebouwing, werd volledig beschermd als dorpsgezicht in 1980. Toch uitgebreid met nieuwe villabouw in de twee laatste decennia. De nog bewaarde boerenhuizen en oude foto's van aangepaste boerenhuizen tonen vrij vaak hetzelfde beraapte geveltype met getoogde muuropeningen.(https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/14368)

we stappen nu naast de Munkbosbeek, er zit stroming op het water

enkele oude fietsen maken hier deel uit van het schouwspel

we kunnen hier duidelijk spreken van een vallei, gevormd door de Munkbosbeek

hier wonen de weinige dorpelingen op boerderijen

veel dieren zijn er niet te zien, op enkele koeien en hier 2 ezels na (de andere ezel staat wat verder op de weide)

rond de beek is er begroeiing van bramen en kreupelhout

het pad ligt er vrij goed bij

hier zijn de percelen klein

we komen bij het bruggetje over de Stampkotbeek

het water is vrij helder, onder het bruggetje is er een klein watervalletje, hoogteverschil misschien 10 cm

rond de beek staan er enkele bomen en struikgewas, daarbuiten is er weiland

nu volgen we de beek aan de overzijde

de Munkbosbeek telt ook zijbeken, hoewel, het zijn eerder open riolen. We denken aan de reportage van Pano over de vele woningen welke nog steeds niet aangesloten zijn op het rioleringsnet. Op sommige plaatsen hangt er een vreselijke stank ….

 we naderen het centrum van Dikkele

een van de mooiste dorpen van (Oost-)Vlaanderen is gelukkig nog niet opgepoetst voor het toerisme

toch zijn hier 2 parkings voor reisbussen, maximaal 90 minuten parkeren, genoeg voor een (kleine) wandeling en enkele gelegenheden om iets te drinken (buiten de lockdown)

de beek gaat niet door het centrum, ze verloopt iets ten noorden ervan

… waar de tijd bleef stil staan … is nog steeds waarheid, hier Hoeve ’t Verbrand Hof

Hoeve met losse bestanddelen, volgens kaart van 1646 met U-vormige opstelling; later van het gesloten type; naar verluidt door brand verwoest in 1870; woonhuis gedeeltelijk heropgebouwd in 1935.

Oud boerenhuis deels bewaard, deels verbouwd in 1935 en deels gesloopt. Op bewaard gedeelte van de voorgevel, verzekeringsplaatje van "Union Belge". Sporen van oude deuromlijsting van rode en gesinterde baksteen in gesloopt gedeelte.

Interieur. Drie parallelle overwelfde kelders in de richting van de voorgevel met keldervenstertjes. Woonkamer met schouwboezem in Lodewijk XVI-stijl voorzien van stucwerk met medaillon.

(https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45162)

we komen in de Brouwerijstraat, dé hoofdstraat van Dikkele

Zowat het ganse centrum is beschermd dorpsgezicht,

Kasseiweg in de dorpskom, voorheen deel uitmakend van de zogenaamde Pontstraat, omlopend tot de grens met Dikkelvenne. Straatbeeld bepaald door kleinschalige dorpswoningen voornamelijk uit de 19de eeuw, parochiekerk en voormalige pastorie, kloosterschool en gemeentehuis. Acht huizen waren destijds café, merendeels toebehorend aan brouwerij De Wever (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/5094)

de auto’s vormen anachronisme. Gelukkig leven de mensen in de 21^ste eeuw

de meeste gebouwen hebben enkel een gelijkvloerse verdieping

een voormalige hoeve

Schuin ingeplant boerenhuis, vermoedelijk opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw, vergroot met oostelijke travee in de loop van de 19de eeuw, zie bouwnaad, nu gerenoveerd en geel geschilderd op gepikte plint. Achtergevel naar de straat gericht, voorzien van rechthoekige muuropeningen met houten lateien en vernieuwd houtwerk. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45163)

andere worden helemaal gerenoveerd

hoeve (zie volgende foto) en smidse

andere staan er vervallen bij en vragen een eigenaar die in de stijl renoveert

Voormalige hoeve en smidse van de familie Jooris, reeds aldus vermeld in de kadastrale legger van 1835, smidse stopgezet in de jaren 1960. Thans onbewoonde hoeve met losse bestanddelen rondom deels verhard binnenerf.

Ten zuidoosten, onderkelderd boerenhuis van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen, op voordakschild zwartgeglazuurd, nok parallel aan de straat), oorspronkelijk huis uit de eerste helft van de 19de eeuw en vermoedelijk heropgebouwd of een verdieping verhoogd circa 1881. Beraapte gevel op gecementeerde plint met schijnvoegen. Licht getoogde vensters met T-ramen en persiennes op de begane grond, gevat in rechthoekige, vlakke witgepleisterde omlijsting. Gelijkaardige centrale deur. Bouwlagen gescheiden door vlakke gepleisterde puilijst. Witgeschilderde achtergevel met haaks aanbouwsel van twee traveeën onder zadeldak (pannen). Aan weerszij van het huis, tegen de blinde gecementeerde of beraapte zijgevels, aanbouwseltjes onder lessenaarsdak, respectievelijk bietenkelder en kalverstal, laatst genoemde met aalpomp.

Ten westen, bedrijfsgebouw in L-vorm met voormalige smidse, schuur en stallen, naar verluidt voorheen op smidse windwijzer gedateerd 1834, in zijn huidige vorm volgens kadasterarchief voornamelijk uit de tweede helft van de 19de eeuw. Smidse met in zijpuntgevel overluifelde rechthoekige poort en travalje met houten balken voorzien van smeedijzeren ringen; poort voorzien van ingebrande namen en initialen. De gevel aan de straat is voorzien van een rij halfronde venstertjes en blindnissen. De mendeur in de erachter gelegen schuur vertoont nog sporen van een vroegere voetgangersdeur. Achtergevel met sporen van een wand in vakwerk. In de schuur met behouden ankerbalkgebint zijn twee aardappelkelders ondergebracht, één ervan is op de deurlatei gedateerd 1818. Links naast de schuur, onder het doorlopende dak, koeienstal en toilet. Aangebouwde lagere stal van twee traveeën voor schapen en varkens, met tussen de twee deuren een blindnis met voederopening naar de trog. Ernaast, vroegere mestvaalt.

Ten noordoosten, vrijstaand bakstenen dwarsschuurtje onder zadeldak (pannen, nok loodrecht op de straat) met ijzeren schuifpoort en rechts aanbouwsel met kippenhok onder lessenaarsdak, vermoedelijk gebouwd in de tweede helft van de 19de eeuw. Ten zuiden op het erf achter het woonhuis, samengesteld bakhuis onder zadeldak (pannen) met bakstenen ovengewelf onder doorlopend zadeldak rustend op gemetselde onderbouw van oven; ervoor konijnenhok. Naast bakhuis, ijzeren hekje naar vroegere bloemen- en groentetuin met behouden buxusperk met ijzeren zonnewijzer. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45161)

voormalig dorpscafé ‘in de ploeg’

Voormalige dorpscafés, genaamd "In de Smis" en "In de Ploeg", uit begin 20ste eeuw, eertijds respectievelijk gebouwd door de families De Wever en Jooris van de ernaast gelegen brouwerij en smidse. Doorsneewoningen van respectievelijk anderhalve en één bouwlaag met getoogde vensters. Eenvoudige baksteenarchitectuur verlevendigd met negblokken, waterlijstjes of sierankers.
(https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45160)

aan de overzijde een opvallend huis, ‘in de smis’

Nu genaamd "Keramiekhoeve", voormalige hoeve, eertijds ook bakkerij en maalderij. Beeldbepalende inplanting met dienstgebouw aan de straat en achterin gelegen doch totaal verbouwd woonhuis. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45159)

we naderen de kerk, net voor de kerk is het witte gebouw een voormalige hoeve, later gemeentehuis en café Oud Gemeentehuis

Voormalige hoeve, gemeentehuis tot 1928 en café zogenaamd "Oud Gemeentehuis" tot 1972. Aan de straat gelegen woning van elf traveeën onder pannendak, vermoedelijk uit de 18de of begin 19de eeuw. Voortuintje met ijzeren afsluiting aan dito paaltjes.

Witgeschilderde bakstenen lijstgevel afgelijnd met getrapte daklijst. Rechthoekige deuren en vensters met T-ramen op arduinen lekdrempels, voorheen beluikt, zie bewaarde duimen. Rechts deur in deels behouden omlijsting van gesinterde baksteen met neuten en oren. Linker deur in tweede travee, nu venster.

Haakse aanbouwsels en afzonderlijk wagenhuis uit begin 20ste eeuw. Gebouwen rondom gekasseid en beplant erf, toegankelijk via aardeweg naast het huis en ijzeren inrijhek. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45158)

2 huizen in spiegelbeeld, het rechtse (maar deels op de foto) verwaarloosd, het linker vernieuwd

Voormalig brouwershuis met erachter gelegen brouwerij, zogenaamd "Brouwerij De Wever". Voortuin met ijzeren afsluiting tussen bakstenen pijlertjes uit interbellum.

Vroeger brouwershuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (mechanische pannen, nok parallel met de straat), gedateerd door middel van muurankers op linkerzijgevel 1877. Gebouwd in opdracht van stoker P. Vanderstricht, zijn opvolgers, de gebroeders De Wever bouwden circa 1935 het huis om tot tweegezinswoning met aangepaste gevel. Gepleisterde lijstgevel met licht getoogde vensters, aangepast met gevelcementering en op de begane grond toevoeging van twee erkers en glasdeuren in art-decostijl.

Erachter gelegen voormalige bierbrouwerij van lage gisting en bottelarij, uitziend op gekasseide binnenplaats. In 1893 kocht P. De Wever de oude brouwerij Excelsior van Vanderstricht, zijn zonen verbouwden volgens het kadasterarchief de brouwerij circa 1934, de bedrijfsactiviteiten werden stopgezet in 1983. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45157)

daarnaast de dorpsherberg, nu met een tent, waarschijnlijk voor de coronaperiode

Nummer 9. Voorheen herberg en kruidenierswinkel. Witgeschilderde bakstenen gevel op gepikte plint met deur en twee rechthoekige vensters met T-ramen rechts en één getoogd venster in vlakke omlijsting links zoals bij nummer 7. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45154)

tussen huis nr 9 en huis nr 7 is er een beeltenis van ‘de brouwer’ met de tekst ‘mout traag, brouw snel’

voorbouw van huis nr 7

achterbouw van huis nr 7, aangebouwd aan huis nr 9

Aaneengeschakelde bebouwing met cafés genaamd "Poezenelle" en "De Casino" van één bouwlaag onder doorlopend zadeldak (nummer 7 met leien, nummer 9 met pannen), vermoedelijk opklimmend tot de 18de eeuw.

Nummer 7. Bakstenen gevel op gecementeerde plint met getoogde vensters in vlakke omlijsting met luiken aan weerszij van centrale rechthoekige deur. Haaks aanbouwsel, nu feestzaal, onder zadeldak (pannen) uit begin 20ste eeuw. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45154)

zo komen we bij de kerk

Oorspronkelijk Sint-Pieterskerk, sedert eind 16de eeuw met Sint-Antonius als tweede heilige, vanaf 1803 toegewijd aan Sint-Pietersbanden.Kerk gelegen in kerkhof met deels bakstenen ommuring met lisenen van 1846 en deels ijzeren afsluitingshek; nog enkele hardstenen grafmonumenten uit het interbellum. Voor het eerst vermeld in een schenkingsakte aan de Gentse Sint-Pietersabdij in 991, bevestigd in een charter van 1036. Het oude eenbeukige romaanse of vroeggotische kerkje werd in 1839 gesloopt.

Huidige neoclassicistische kerk gebouwd in 1840-46 met behoud van de oude sacristie van 1758-63. Heringewijd 14 september 1857. Toevoeging van noordelijke sacristie of berging in 1864 onder leiding van Ch. Van Melckebeke (Zottegem). Koor heropgebouwd naar ontwerp van architect E. de Perre-Montigny van 1872. Hersteld in 1982. (uit https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45156)

glasramen vooraan (of achteraan) in de kerk

 … enkele stoelen en een oude fiets …

gelukkig met een infobord

voorbij de kerk bevindt zich de voormalige pastorie

Voormalige pastorie, nu particuliere woning; voortuin van de straat afgesloten door bakstenen muur met decoratieve tandlijst en trapgeveltje met deur naar voortuin. Aan weerszij lage geschilderde dienstgebouwtjes uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Een deel van de oude achtertuin met Mariagrot werd in 1990 bij het kerkhof gevoegd.

Typisch pastoriegebouw van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (leien, nok parallel met de straat), gebouwd naar ontwerp van architect E. de Perre - Montigny van 1858 op de plaats van de oude pastorie van één bouwlaag, vernield in 1708 en volgens archiefdocumenten in de jaren 1770 nog niet heropgebouwd. Gepleisterde en witgeschilderde lijstgevel met dubbelhuisopstand en horizontale geleding door puilijst en arduinen cordon ter hoogte der onderdorpels van de bovenvensters. Rechthoekige vensters, op de begane grond met persiennes en op de bovenverdieping met rolluikkasten. Eenvoudige rechthoekige deur. Gelijkaardige achtergevel en links zijgevel. Tegen rechterzijgevel, witgeschilderde eenlaagse aanbouw met keuken onder lessenaarsdak. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45155)

opvallend geschilderde woning

het oud klooster met lagere en bewaarschool, is nu een jeugdverblijf voor 55 personen

Voormalig klooster en lagere en bewaarschool, "bijhuis" van het klooster Sint-Barbara van Zottegem, nu woonhuis en kunstenaarsatelier zogenaamd "'t Oud Klooster". School opgericht in 1909, klooster gebouwd in 1910 en bewaarklas toegevoegd in 1911. De lagere school is stopgezet in 1973, de kleuterklas in 1984. Het klooster bleef bewoond tot de verkoop aan een particulier in 1989 door zusters franciscanessen van het klooster Sint-Barbara. Kloostergebouw in L-vorm met aansluitend schooltje volledig geopend naar de ommuurde speelplaats en gesloten naar de veldzijde.

Kloostergebouwtje in neogotische stijl van twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (pannen). Naar de straat gerichte voorgevel met per travee drie gekoppelde spitsboogvensters. Toegankelijk via spitsboogdeur in linkerzijgevel.

Erachter aanpalend schoolgebouw van tien traveeën met drie klaslokalen onder zadeldak (pannen, nok loodrecht op de straat). Gevel geleed door travee-nissen met verankerde lisenen en muizentand. Gevel uitziend op de speelplaats voorzien van grote rechthoekige vensters met houten roedeverdeling onder ijzeren rozetlatei en voorzien van ontlastingsboog, aan de veldzijde volledig blind (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45153)

De weg maakt een bocht, hier komen we in de Dikkelsebaan

het woonhuis van Maalderij Van Herpe

de maalderij

Maalderij Van Herpe, elektrische maalderij voor veevoedergraan opgericht in 1947, uitgebreid met graanhandel in 1975. Bijhorend woonhuis van 1950, bouwjaar en initialen VHS van bouwheer aangebracht in ijzeren balkonleuning in voorgevel. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45166)

zoals steeds op oude boerderijen en andere grote gebouwen ….

tegenover de maalderij, woning en voormalig café ’t Brouwershuis

Dorpswoning en naar verluid voormalig café "'t Brouwershuis", gebouwd door brouwer P. De Wever eind 19de eeuw. Bakstenen huis onder rood pannendak. Heden witgeschilderde lijstgevel op gecementeerde en grijsgeschilderde plint afgelijnd met dubbele overhoekse tandfries. Getoogde vensters met groen-witte luiken aan weerszij van gelijkaardige deur en rechts rechthoekige poort, onder doorlopende waterlijst. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45165)

verder zijn er nieuwbouwwoningen, waarschijnlijk moet de oorspronkelijke stijl behouden worden

de weg klimt, het dorpscentrum ligt in een diepte

we komen langs een oude boerderij met een nieuw naambord

Hof ter Hafselt

Grote hoeve van het gesloten type rondom onregelmatig vierhoekig erf met beton verharding, reeds in kaart gebracht in de 17de eeuw.

Ten oosten, aan de straat gelegen stallen met geknikte gevellijn de rooilijn volgend. Grotendeels blinde gevel met rechthoekige inrijpoort naar het erf met opgeklampte vleugelpoort.

Ten noordwesten, boerenhuis van zeven traveeën onder zadeldak (mechanische pannen). Beraapte gevel op gecementeerde plint met getoogde vensters in witgepleisterde omlijsting met imitatie neg- en sluitstenen; nu vernieuwd houtwerk van T-ramen. Getoogde deur in grijsgeschilderde bakstenen omlijsting op neuten en met waterlijstje, voorafgegaan door trap. Keldergaten rechts naast deur. Tegen achtergevel aangebouwde keuken, eveneens met beraapte gevels.

Ten noorden naast woonhuis en inrijpoort, paardenstal met behouden bakstenen troggewelven met ijzeren I-balken en ruiven.

Ten oosten en zuidoosten, bakstenen stalvleugels onder pannendaken. Voorheen respectievelijk met koeienstallen, koetshuis, varkensstallen, bakhuis en berging. Gevels aan de veldzijde voorzien van een rij rechthoekige verluchtingsgaten en rechthoekige poort met bewaard houtwerk naar erf. Aan de binnenplaatszijde, rechthoekige poorten en getoogde staldeuren met groengeschilderd houtwerk.

Ten westen, voormalig wagenhuis en aanpalend kippenhok. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45173)

we verlaten het centrum van Dikkele, de weg klimt nog steeds

we komen voorbij een lang gestrekte hoeve

Gelegen aan de hoek met Koornbloemstraat. Langgestrekte hoeve uit de eerste helft van de 19de eeuw. In 1915 oprichting door Van Herpe van een maalderij met windmolentje op het plat dak, in 1947 is de maalderij verhuisd (zie hier boven). Windmolentje gesloopt en plat dak vervangen door zadeldak.

Nog deels bewaard boerenhuis met beraapte voorgevel gericht naar de veldzijde. In L-vorm aangebouwde stallen en schuur; in de hoektravee van de straatgevel, naast de rechthoekige schuurpoort, rondboogvormige gevelnis in bakstenen omlijsting met beeldje van Heilig Hart van Maria, afgesloten met ijzeren tralie.

voor het gebouw zijn er nog bloeiende sierstruiken met opvallend gele bloemen

de weg blijft klimmen

hier een veld van een bioboer

we lopen nu op een hogere weg, dus meer uitzicht

we gaan even weer richting centrum, langs Hof ten Bloeme, de witte kleur van het woonhuis is echter verwijderd

Voorheen ook bekend als het "goed te Dickele". Volgens vermoedelijk 17de-eeuwse kaart van "den grooten cautere", zogenaamd "het hof van de Abdije van Ste Pieters", toen gelegen naast een vijver. In de tweede helft van de 18de eeuw werd de hoeve bewoond door de baljuw P.-A. Stevens, die blijkens het jaartal in de balklaag het huis in 1785 vermoedelijk herbouwde. Hoeve van het semi-gesloten type, oorspronkelijk van het gesloten type, met voornamelijk U-vormige opstelling rondom erf met mestvaalt en gekasseide oprit.

Ten noorden, langgestrekt onderkelderd boerenhuis van zeven traveeën onder zadeldak (rode Vlaamse pannen), binnenin met jaartal 1785. Verankerde gewitte gevel op gepikte plint en afgelijnd door getrapte lijst. Getoogde vensters met sporen van vlakke omlijsting met oren, nu met T-ramen en aan de woonkamer, links naast voordeur, voorzien van groen geschilderde luiken. Getoogd deurtje in bakstenen omlijsting met gebogen waterlijst en bekronend bovenlicht, voorafgegaan door dubbele bakstenen steektrap met bordes en ijzeren leuning. Gewitte achtergevel op gecementeerde plint met bepleisterde entablement. Licht getoogde vensters met arduinen lekdrempels. Eveneens achterdeur met bovenlicht en grijs geschilderde bakstenen omlijsting. In de plint, goot voor afvoer van spoelwater. Vernieuwde bakstenen zijpuntgevel aan de straat. Rechts aanleunende paardenstallen met gelijkaardige deuromlijsting onder doorlopend zadeldak, binnenin bewaarde ruiven.

Wagenhuis onder doorlopend pannendak met woonhuis en paardenstal, aan de achterzijde voorzien van drie rechthoekige inrijpoorten. Ten oosten, bakstenen bedrijfsgebouw met in het verlengde van bovengenoemde wagenhuis, stallen en schuur onder zadeldak (pannen); naar verluidt in gebint gedateerd 1901. In de koeienstallen overwelfd met bakstenen troggewelven met ijzeren I-balken, bewaarde kribben gescheiden door natuurstenen schutsels. Ten noorden achter het huis, in de tweede helft van de 19de eeuw gebouwd bakstenen dienstgebouw met onder andere een bakhuis onder zadeldak (pannen). Tussen de twee deuren van het bakhuis nog voorzien van een houten muuranker. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45168)

en wat verder een kapelletje

Bakstenen wegkapel onder zadeldakje (leien) met bekronend ijzeren kruis, uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Gebouwd door de toenmalige eigenaar van het nabijgelegen "Hof ten Blomme". Gevels afgelijnd met tandlijst. Rondboogvormige houten deur met beglaasd gedeelte achter balusters en met bekronend waterlijstje.

Gepleisterd interieur met tongewelf en gemetst altaar bekleed met gebloemde faiencetegels; beelden van Onze-Lieve-Vrouw met Kind

de weg blijft klimmen, de weilanden zijn erg klein

nog een voormalige hoeve in U-vorm, nu een vergunde vakantiewoning

Voormalige boerderij met café tot 1972, ook in gebruik als gemeentehuis vanaf 1928-29. Gerenoveerde hoevegebouwen met U-vormige opstelling, in kern vermoedelijk uit de 18de eeuw, huidig voorkomen uit de 19de eeuw.

Ten oosten, boerenhuis met oorspronkelijk beraapte, nu gecementeerde en roodgeschilderde gevel van zes traveeën onder zadeldak (mechanische pannen, nok parallel aan de straat). Getoogde vensters met arduinen dorpels, T-ramen met vernieuwd houtwerk, gevat in okergeschilderde omlijsting, voorheen met luiken, zie bewaarde duimen. Op hoofdgestel voorheen opschrift "In 't Gemeentehuis". Gevelbeëindiging door getrapte kroonlijst. Bouwnaden in rechter zijgevel wijzen op verschillende verbouwingen. (https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45164)

nog een oude hoeve

We verlaten nu het centrum, het vervolg van de weg gaat eerst weer min of meer gelijklopend met de Munkbosbeek

de weg blijft klimmen, de weilanden zijn erg klein

weilanden, akkers, een holle weg, hier en daar een boom en op de achtergrond een bosje

en we bereiken het bosje

rechts een steile landweg opwaarts

we kruisen voor de laatste maal de Stampkotbeek

ze is hier al heel wat smaller, meer stroomopwaarts

een modderige asfaltweg en rechts het Nieuw Munkbos

Ruim 200 jaar geleden stond je hier aan de rand van het Munkbos. Het bos verdween grotendeels in de tweede helft van de 19^de eeuw. In de plaats ervan kwam er landbouwgrond met centraal gelegen de Munkboshoeven. De grootste restant van het Munkbos ligt in het Spiegeldriesbos in Scheldewindeke. Natuurpunt plantte hier verschillende jaren geleden een nieuw bos aan. Een aanplant met inheemse boomsoorten die typisch zijn voor de streek: zomereiken, essen en zwarte elzen. Om meer variatie in dit jong bos te verkrijgen doet Natuurpunt de komende jaren aan kleinschalig bosbeheer. Een plus voor het landschap en voor de natuur. (infobord bij dit bosje)

geen bank wel een sterke slagboom bij de toegang tot het nieuwe Munkbos, uit essenhout, een korte rustplaats op de middag

voor ons, afwisselend, een hoge en een knotboom

wat verder een zijbeek van de Munkbosbeek

we wandelen naar ons verste punt, nu even niet meer in Zwalm …

wel in Bochoute, Zottegem (gehucht van Velzeke)

Bochoute is het grensgebied van de gemeenten Dikkele (Zwalm), Dikkelvenne (Gavere), Velzeke (Zottegem) en Scheldewindeke (Oosterzele)

dit witte gebouw hoort bij een boerderij

gelukkig wandelen we hier op verkeersarme asfaltwegen, de grond is hier immers zeer modderig

in de verte zien we een dorpje liggen

de velden zijn hier veel meer uitgestrekt

we zijn hier op ons verste punt, de route keert hier terug richting westen

knotwilgen hebben altijd iets woest en speels, tenzij ze geen takken meer hebben

waarschijnlijk al een oude boom

deze boom heeft een deel van zijn knot verloren

vandaag maken de wolken schilderijen, in verschillende tinten grijs

boerderijen maken hier de hoofdzaak van bebouwing uit

nog even een aarden pad

hier wordt rommel verzameld met af en toe nog iets dat toonbaar is, vol vuil en webben

terug op weg naar Beerlegem

de kerk komt in zicht

gevaarlijk kruispunt, niet omwille van auto’s, wel fietsers met motor vliegen hier door de straten

het dorp lijkt een compact geheel te zijn, de torenspits en het voormalige klooster steken uit

Na een korte tijd eindigen we onze wandeling in het centrum van Beerlegem