Reisverhaal «naar Sumatra, provincie Aceh»

Indonesia: Sumatra en Sulawesi | Indonesië | 6 Reacties 04 September 2017 - Laatste Aanpassing 09 September 2017

3. naar Sumatra

19 uur nadat we thuis vertrokken zijn, zetten we voet op de luchthaven van Singapore. De klok loopt hier 6 uur voor op deze in België, de dag eindigt plots in de duisternis om 18u. Om 6u ’s morgens wordt het al even plots weer licht.
De vluchten met Swiss verlopen goed. Een insider vriend had ons aangeraden bij te betalen voor een plaats waar we heel wat meer beenruimte hebben, want de stoelen zijn niet alleen nogal smal, ook de beenruimte is beperkt. Kwestie om zoveel mogelijk zitjes te kunnen verkopen.

Het openbaar vervoer in Singapore is goed, we rijden met de bus naar een homestay welke we gereserveerd hadden. Hij is een man uit Namur, zij is geboren in Singapore. Vriendelijke mensen welke aan de oostzijde van het eiland wonen, niet zo ver van de luchthaven.

in het enorme luchthavengebouw is een tropische tuin gecreëerd

Morgen vroeg, vroeg, nemen we de vlucht naar Sumatra. In feite is de oversteek over de (zee)Straat van Malakka heel snel gebeurt. Medan echter ligt een stuk noordelijker dan Singapore zodat de vluchttijd iets meer dan 1u bedraagt.

de Straat van Malakka ligt tussen het Sumatra aan het westen en het Thailand-Maleisië schiereiland in het oosten

deze zeestraat is van zeer groot belang, ze is immers de enige verbindingsmogelijkheid over zee tussen het Suez kanaal en zuidoost Azië. In het verleden werden heel wat oorlogen uitgevochten om de heerschappij over de Straat van Malakka

We komen in een totaal andere wereld terecht: Singapore is heel netjes en verzorgd, Sumatra is net het tegengestelde. Vele mensen zijn hier wel vriendelijk, een groot deel van de mensen moet het hier wel met veel minder doen dan op Singapore.

Omdat we ons klok weer een uur achterop moeten zetten -hier 5u verschil met België- landen we al om 8u ’s morgens, dus tijd genoeg om nog een ganse dag de stad Medan te bezoeken.

We stappen te voet, zo beleven we de stad en de mensen meer. Medan is een erg vuile stad, alles ligt schots en scheef, overal ligt er vuil, op sommige plaatsen is de geur niet te harden (gelukkig kunnen we geen geuren meesturen met de blog).

Net zoals overal in Indonesië zijn ook hier ontelbare motorijders die zich overal tussen slingeren. Velen hebben een aangebouwde kar, soms vormt het geheel een (vuile) tuktuk, soms is het een vrachtwagentje, volgeladen met alles en nog wat.

Voetpaden, of wat dienst moet doen als voetpad, zijn ofwel onbestaand, ofwel gaat de winkel of de garage verder op straat, ofwel ligt het vol met vuil. Om niet helemaal op straat te moeten lopen, balanceren we wat, goed voor het evenwicht!

Ik heb mijn rugzak met mijn camera wel mee, maar de batterijen zitten nog in de valies, dus de foto’s zijn gemaakt met de gsm of van de hand van Stephan.

Omdat we meermaals terug in Medan zullen verblijven, telkens voor 1 nacht, hoeven we ons niet te haasten om alle bezienswaardigheden op één dag af te lopen.

Na een half uur stappen komen we bij Mesjid Raya, de koningsmoskee of Grote Moskee. We moeten wel even de prachtige Iraanse moskeeën vergeten, om deze in Indonesië te bekijken. De Koningsmoskee is de mooiste van de stad, ze is in 1909 door de Hollandse Koningin Wilhelmina ingewijd. De stenen voor het gebouw waren deels afkomstig van een boeddhistische tempel, deels van een Hindoetempel. Verder werd er ook Italiaanse marmer gebruikt.

de moskee gezien vanop de voetgangersbrug over de drukke weg

de minaret welke niet aan de moskee is aangebouwd

Ik mag binnen, maar ik krijg een sjaal over mijn haar “gedrapeerd”. Mijn meegebrachte hoofddoek zit ook nog in de valies.

een mooie preekstoel in het “mannengedeelte” van de moskee

en hier gaan we weer, samen op de foto. Zowel mannen als vrouwen willen nu of met Stephan of met mij op één beeld.

Niet ver hier vandaan bevindt zich het Maimoon paleis, het Sultan Paleis. Het gebouw werd tussen 1887 en 1891 voltooid. Italiaanse architecten ontwierpen het paleis dat deels diende als woning en deels als werkruimte voor de sultan. Een deel is toegankelijk. De tuinen worden enkel aan de voorzijde onderhouden.

de voorzijde van het gebouw

alles herinnert hier aan de Nederlanders, die hier Nederlands Indië hadden gesticht

portret van de sultan

 en de namaaktroon

In Java zagen we al de Indonesische gewoonte waarbij men bij een bezoek aan een paleis kledij kan kopen of huren, aangepast aan de oorspronkelijke bewoners (zoals we in België vrij goedkope carnaval-kledij kunnen kopen).

Ook de nagebouwde troon kan gebruikt worden.

Buiten speelt een orkestje , compleet met een zangeres.

In de Indonesische scholen worden de leerlingen blijkbaar aangemoedigd om toeristen aan te spreken om hun Engels te oefenen en misschien ook om wat kennis van aardrijkskunde aan te brengen.

de eerste doelstelling geldt enkel voor de durvers

de tweede doelstelling geldt voor niemand: hoogstens weten de leerlingen van het bestaan van één van onze buurlanden af, soms is de kennis nog beperkter. Ze willen wel graag allemaal op de foto

Een half uur stappen richting noorden brengt ons bij de toeristische dienst: een oud gebouw waar vele zetels staan en waar dames in een uniform liggen te luieren of te slapen. Als we binnen komen wordt één van de dames opgedragen om ons te bedienen. We zijn op zoek naar de Tjong A Fie villa. Blijkt dat het gebouw net iets verder te vinden is.

Het 6000 vierkante eter grote gebouw diende als woning voor de Chinese miljonair, ondernemer en filantroop Tjong A Fie. De man stond op het einde van de 19^de, begin 20^ste eeuw aan het hoofd van de Chinese gemeenschap. Naast zijn Chinese vrouw (met één geadopteerd kind), had hij ook een Maleisische vrouw (met 4 kinderen) en een Sumatraanse vrouw, goed voor 7 kinderen.

Eén van de dochters was gehuwd met een Belg uit Wallonië. De vrouw is 100 jaar geworden, ze had een band met koningin Fabiola. Fabiola heeft ooit dit gebouw bezocht. Op het einde van haar leven woonde de vrouw in Westende, ze stierf in 2012.

Een kleindochter van de Chinese man bewoont nu nog een gedeelte van de gebouwen.

Dat Tjong A Fie een belangrijke weldoener was in Medan blijkt uit zijn testament, in het Nederlands!

Nog wat verder zien we het Kantor Pos (Indonesisch voor postkantoor) Bij het oude postgebouw gaan we niet verder in de koloniale wijk, dat is voor een volgend bezoek aan Medan.

Nog 70 minuten stappen en we komen terug aan bij het guesthouse. Op de kaart is onze wandeling een klein cirkeltje in een stad met meer dan 2,5 miljoen inwoners!

4.  Provincie Aceh (Atsjee uitgesproken)

Medan is de startplaats om de meest noordelijke provincie Aceh te bezoeken. Enkel de uiterst noordelijke stad Banda Aceh biedt genoeg om er voor enkele dagen naartoe te vliegen. De afstand is te groot om het via de weg te overbruggen. De provincie Aceh is sterk islamitisch, en heeft een zekere vorm van autonomie. Deze autonomie hebben de Acehers pas verkregen na vele jaren van opstand en politieke onlusten.

alles wat gekleurd is zijn gemeenten in de provincie Aceh

Van toeristen wordt niet verwacht dat ze helemaal de islamitische kledingvoorschriften volgen, Indonesiërs moeten dat wel. Ik zal toch maar mijn sjaaltje bij de hand houden, kledij met lange mouwen is bij aankomst niet nodig.

Ik zie wel een aantal Indonesische vrouwen in de luchthaven en in de stad, zonder hoofddoek. Mensen zijn helemaal niet negatief gezind, dus weer een fabeltje van de Amerikanen (over de onveiligheid in de provincie Aceh)

We worden in de stad wel veel vaker bekeken en aangestaard, de mensen zijn blijkbaar geen toeristen gewoon.

De stad is opvallend meer proper dan Medan. Het is er ook veel rustiger zowel wat betreft het gemotoriseerde verkeer als wat betreft voetgangers.

Zonder een goed stadsplan en met de vele fouten in google maps, is het wat zoeken en vragen. Uiteindelijk nemen we een becak, na wat onderhandelen over de prijs.

het karretje hangt links aan de bromfiets (hier wordt links gereden) en biedt plaats aan 2 magere mensen -bij ons spant het toch wel

De Mesjid (moskee) Raya Baiturrahman is hét kenmerk van de stad. Van ver lijkt het gebouw, dat plaats kan bieden aan 9.000 moslims, spierwit te zijn. Van dichterbij gezien pelt de verf er op vele plaatsen af.
Hier mogen we niet binnen, rondwandelen in het gebied is OK. Mijn hoofddoek is hier nuttig

de zon staat best om de toegang voor de vrouwen te fotograferen. De mannelijke toegang is nog wat mooier

minaret, staat weer helemaal opzij

één van de zij-ingangen voor de vrouwen

mensen zitten hier rustig op de marmeren grond te keuvelen, te eten, te slapen, … . Marmer is nu perfect, helemaal niet warm, aangenaam bij dit klimaat.

de hoofdingang aan de vrouwenzijde geeft uit op een groen plein met een kunstmatige vijver. Er zijn fonteinen voorzien, maar die werken nu niet

In Banda Aceh bevindt zich het Tsunamimuseum. Dit gebied werd immers op 26 december 2004 heel sterk getroffen door de wereldberuchte tsunami, waarbij, alleen al in Indonesië, bijna 130.000 mensen het leven lieten.

Het gebouw heeft de vorm van een schip en kan bij een eventuele nieuwe tsunami gebruikt worden als vluchtheuvel.  

De binneninrichting is erg symbolisch gemaakt. Sommige teksten bij zijn naar het Engels vertaald, de meeste zijn echter enkel in het Indonesisch. Omdat we toch wel al heel wat geologische musea bezocht hebben, vormt dat geen enkel probleem.

het museum aan de zijde van de inkom

een foto van de maquette, onderaan staat het museum als veilig punt tussen het met water overspoelde land

het “dek” is een open ruimte waar een meer is aangelegd. Rond het meer bevinden zich granieten bollen waarin telkens de naam van een land is ingegraveerd. Hier worden al de landen vernoemd welke hielpen bij de redding en de heropbouw

aan de hoge koepel hangen de vlaggen van dezelfde landen op een bordje waarop “vrede” geschreven staat in de landstaal. Vrede is te lezen bij Nederland en Zuid-Afrika, voor België is er Paix genoteerd!

de schouw van het “schip” bevat aan de binnenzijde al de namen van de meer dan 120.000 Indonesische slachtoffers

een motofiets welke de ramp heeft overleefd

Door de verschrikkelijke tsunami, veroorzaakt door een aardbeving met 9,1 op de schaal van Richter (nog iets zwaarder dan deze in Fukushima in Japan), ontstonden er golven tot 18m hoog. Eerst echter trok de zee zich terug, mensen gingen op het strand om aangespoelde vis op te rapen. Toen kwamen de hoge golven welke tot vele km diep op het land alles hebben verwoest.

display waarin de aankomst van de tsunami wordt weergegeven. Ongeveer 15’ na de aardschok trekt de zee weg bij het strand, nog eens 15’ later zijn de enorm hoge golven bij het strand: de tsunami

kaart van Indonesië waarop voorgaande tsunami’s zijn aangeduid. Die kunnen terug gevonden worden in de bodem. Elke tsunami zorgt immers voor een grote afzetting door de zee van materiaal dat afkomstig is van een ander gebied

niet zover van het strand heeft een moskee stand gehouden, terwijl alles in een groot gebied rond de moskee, verwoest was

Door deze hoge, zeer krachtige golf werd de PLTD Apung 4,5 km verder op het land neergesmakt. Dit schip van meer dan 2.600 ton, 65m lang met een oppervlakte van 1900 vierkante meter, zorgde voor de stroomvoorziening. Door de val kwam het schip bovenop 2 huizen welke de grond werden ingeboord. Het schip ligt nog steeds op die plaats, we rijden er heen. Nog steeds zorgt het voor de stroomvoorziening van de stad.

foto van dit schip kort na de ramp

het schip, zoals wij het zien liggen

Wat dichter bij één van beide rivieren is er een vissersboot, slechts enkele tiental ton zwaar, ook op lang gesmeten door de golven. De boot kwam op een huis terecht. 59 mensen zijn op de boot geklommen en hebben daardoor de tsunami overleefd. De boot ligt er nog steeds, als aandenken aan de overlevenden. Ook hier rijden we langs.

een foto in het museum van de boot bovenop het huis

de boot zoals wij hem zien liggen

zicht van bovenaan op het open huis

Sedert de tsunami in 2004  zien we hier, en op vele andere plaatsen ter wereld, bordjes waarop de vluchtweg bij een naderende tsunami is aangeduid.  Binnen de minuut moet men die weg opgaan ofoprijden

5.  Provincie Aceh: Pulau Weh
Nu we verschillende dagen hebben gevlogen is het op woensdag tijd om een ander vervoermiddel te gebruiken. We nemen de fastferry naar het meest noordelijk gelegen eiland van Indonesia, Pulau (betekent eiland) Weh. Het tropische eiland wordt door duikers en snorkelaars bezocht wegens de prachtige koralen(vissen).

We kunnen in de haven tickets kopen, we moeten er wel tijdig zijn omdat er toch heel wat mensen over zullen varen.  De eigenlijke overtocht duurt 45'.  Alles verloopt vrij goed georganiseerd.  Wanneer het echter te stormachtig is wordt er niet over gevaren.

Het eilandje is vulkanisch en was ooit verbonden met het vaste land van Sumatra.  Door een vulkaanuitbarsting tijdens het Pleistoceen -geologische periode tijdens het quartair vanaf 2,59 miljoen jaar geleden tot 11.750 jaar geleden- is het gebied afgescheiden van Sumatra.  Het eiland Weh ligt in de Andamanse Zee.

De Andaman Zee is het oostelijke deel van de Indische Oceaan en wordt aan de westzijde begrensd door een reeks eilanden, alle van vulkanische oorsprong.  Noordelijk zijn het de Nicobaren, eilanden welke tot India horen, in het zuiden zijn het de Andaman eilanden.
Het was de sterke aardbeving in de Andaman Zee welke op 26 december 2004 de enorme tsunami veroorzaakte.

Het eiland Weh heeft een oppervlakte van slechts 156 vierkante kilometer.

Het verblijf waar we een hut hebben geboekt ligt bij de zee met een klein strand.

uitzicht van op ons terras

Overal staan hier kokosbomen

 
gelukkig zijn de kokosnoten welke boven het verblijf hangen, weg gehaald

We zien regelmatig grote vrachtschepen ver voorbij varen. Dit is hier immers de toegang tot de Straat van Malakka. Het belang van deze scheepsroute zien we duidelijk door de dichtbij varende containerboot. Misschien komt die wel uit Antwerpen en misschien is het schip wel op weg naar China

Om het eilandje rond te rijden huren we een tuktuk met chauffeur

deze tuktuk ziet er nog mooier uit en is vooral meer praktisch. Er zijn twee zitbanken waardoor we zit- en beweegruimte genoeg hebben. Ondanks onze aanmaningen om wat rustig te rijden, moet deze macho-chauffeur tonen hoe snel hij wel kan. Het geheel rammelt erg

De hoofdplaats van het eiland is Sabang. Er zijn wat winkels, het gaat er armoedig aan toe

een deeltje van de hoofdstraat. Alle gebouwen zijn in beton en heel erg aangetast door schimmel. De luchtvochtigheid bedraagt hier 100%

Het eiland is bergachtig, het hoogste punt is iets minder dan 700m. Wanneer we even hoger rijden hebben we bijna overal uitzicht op de Andaman Zee

langs de noordkust

het eilandje heeft een erg grillige vorm

De eerste halte is Iboih, dé belangrijkste plek voor snorkelaars. Hier vertrekken ook bootjes naar het vrij dichtbij gelegen eiland Rubio, het meest noordwestelijke eiland van Indonesia. Op Rubio is er een duikersresort -vergelijk niet met wat in het westen als resort benoemd wordt.

Rond Rubio lagen er koraalriffen. Door gebruik te maken van springladingen, o.a. met dynamiet, maakten de vissers het koraal helemaal kapot. De springlading is goedkoop en zorgt er voor dat massa’s vis gedood wordt, zodat de vangst enorm is en er geld kan verdiend worden.
De negatieve kant van deze vistechniek (die in heel veel ontwikkelingslanden werd (en soms nog wordt) toegepast is velerlei: toeristen blijven weg omdat de warme waters en de kusten onveilig zijn; de koralen , die een veilige plaats boden aan het visbroed, zijn kapot zodat er bijna geen jonge vis meer aanwezig is en er geen latere vangsten meer mogelijk zijn; koralen zorgen indirect voor de opname van koolstofdioxide - een broeikasgas – nu is ook die functie weggevallen.
Uiteindelijk heeft de gemeenschap hier ingezien dat ze zichzelf meer schade dan profijt hebben gebracht. De riffen worden nu beschermd (hoewel ankers nog worden uitgegooid in het koraal) en er begint hier en daar weer koraal aan te groeien

Rond Rubio kan er nu weer gedoken worden, net zoals op andere plaatsen rond het eiland Weh.

Stephan snorkelt hier ook, net zoals bij ons verblijf. Er is geen gekleurd koraal te zien op deze ondiepte, wel mooie vissen. De foto’s hieronder zijn van internet gehaald, maar komen overeen met wat hier bij Pulau Weh te zien is

Het uiterst noordwestelijke punt van het Weh eiland, daar waar de geasfalteerde weg begint (of eindigt) wordt als het beginpunt van Indonesië beschouwd. Het kleiner eilandje dat nog meer westelijk ligt, heeft geen verhard weg, en telt dus niet mee

links en rechts zijn er 2 gestileerde degen in een cirkel te zien

Zoals wij de zegwijze “van het begin tot het einde” kennen, bestaat er in Indonesia een variant:
van Sabang tot MeraukeKilometer 0 bevindt zich hier in Sabang, de tegenpool, Merauke, ook kilometer 0, bevindt zich -in vogelvlucht- 5248 km verder, het meest zuidoostelijke punt van het Indonesische Papua

Op dit kaartje is de route via de weg aangeduid. Een deel van het traject moet met ferry’s uitgevoerd worden

De weg naar kilometer nul loopt langs het natuurgebied. Hier komen makaken voor, we zien er verschillende langs de weg

Op de weg loopt of kruipt een Zwarte Schorpioen

Het baantje door de jungle hier is vrij smal.  De weg wordt ook door de koeien gebruikt, voor auto's gaan de dieren op de kant

Het eiland Weh telt 1 waterval. Door de regen van de laatste dagen is het er echter erg modderig en glibberig. Volgens de foto’s welke we hebben gezien is de waterval niets bijzonders.

Veel belangrijker is de vulkaankrater , Gunung berapi, welke zich niet zo ver van de zuidelijke kust bevindt. De vulkaan is niet meer actief, er is echter nog wel vulkanische activiteit. Er hangt in het gebied de stank van rotte eieren. Naast dat gas komt er echter ook heel wat methaan vrij (aardgas) dat van nature reukloos is. Hier mag niet gerookt worden, wegens ontploffingsgevaar.

zwavelafzettingen met een enkele toerist

uit spleten komt er damp in wisselende hoeveelheden

kokend water met een geurtje aan

Dichtbij dit gebied wordt het hete, kokende water verzameld. Hiermee worden 2 zwembekkens gevuld: thermaal water

Hier in het gebied zien we heel wat pages, moeilijk om te fotograferen want de zwarte vlinders houden halt op een zwarte achtergrond

En natuurlijk maken we een wandeling langs het strand waar ons verblijf zich bevindt.

We moeten wachten tot bij lage tij om op het strand te kunnen. Het strand ligt immers bezaaid met stenen van allerlei soort. Enkel bij lage tij kunnen we zien waar er een streepje zand is.

Richting zuiden loopt het strand nog 500m verder en komt voorbij een andere overnachtingsplaats voor toeristen. Het strand wordt daar begrensd door hoge rotsen.

Meer noordelijk komen we een bord tegen dat bikini’s vanaf daar verboden zijn. Dit is de grens van het guesthouse. Wat het woord “bikini” hier betekent, is niet erg vast omschreven. We vermoeden dat ook shorts en mouwloze kledij hiertoe behoren. We wandelen nog even verder tot we bij bewoning komen, daar keren we voor alle zekerheid maar terug

in 2 talen zodat het ook voor Indonesiërs duidelijk is

Het is vandaag vrijdag, dus weekend. Er zijn wat meer mensen op het strand. Slechts 1 familie zien we met shorts, de andere vrouwen zijn in gewone kledij.

het touw is een hulpmiddel voor snorkelaars om niet door de zee meegesleurd te worden

Enkele kinderen spelen bij de branding, de zee is hier steeds geweldig

Het strand bestaat uit zeer fijn zand dat door de zee meegenomen wordt tijdens de getijdewerking.

het wrak van een vissersboot steekt gedeeltelijk in het zand

de lucht heeft in hoofdzaak een grijze, soms zwarte kleur. Af en toe regent het, maar overdag steeds voor een korte tijd

naast het strand zijn er direct steile rotsen met een dichte begroeiing

Een deel van de “stenen” op het strand zijn resten van koralen. Het zijn de kalkstenen skeletten. Het gebied is hier immers bezaaid met koralen, die terug beginnen groeien.

Er zijn weinig of geen schelpen te vinden

de schelpen welke we dan toch vinden hebben slechts 1 schelp (en niet zoals bvb mossels met 2 schelpen)

duikers halen dergelijke schelpen tot een halve meter groot naar boven

6. terug naar Banda Aceh, geschiedenis van de stad en provincie

Vier dagen terug bezochten we vooral plaatsen in Aceh welke verband houden met de vreselijke tsunami van 2004.
Nu is het tijd om even in de geschiedenis van de stad en de provincie te duiken.

Aceh was een koninkrijk of sultanaat, waarbij de sultan in Banda Aceh woonde. Toen heette de stad Kota Radja, de stad van de koning.
We bezoeken het Museum van Aceh, een medewerker wandelt met ons rond en geeft hier en daar wat uitleg.

het museum van Aceh

Het sultanaat werd opgericht in de dertiende eeuw. De islam kwam van Arabië over Indië naar Sumatra en verder naar Indonesië.

kaart waarop de route van de moslimleer is aangeduid

Naast mannelijke sultans was er af en toe ook een vrouwelijke sultana, dochter van een sultan.

Het sultanaat Aceh was erg belangrijk, wegens de ligging t.o.v. de Straat van Malakka. Malakka is de naam van een stad op de westkust van Maleisië

kaart waarop Malakka is aangeduid

Twee heersers waren erg belangrijk. Tussen 1607 en 1636 regeerde sultan Iskander Muda.

onder het bewind van deze sultan kende Aceh gouden tijden. Alle belangrijke havens op de oostkust van Sumatra en op het Maleisische schiereiland, waaronder Malakka, kwamen onder invloed van het sultanaat Aceh

De zoon van Iskander Muda werd op 9-jarige leeftijd gehuwd met een Maleisische prinses, 7 jaar oud. Na de dood van Iskander Muda werd hij opgevolgd door zijn zoon, die echter vroegtijdig stierf.
In die dagen was de wet van de moslim minder sterk dan de wet van de opvolging van het staatshoofd, waarbij vrouwen ook op de troon mochten komen. Dus de schoondochter van Iskander Muda besteeg in 1641 de troon

zij zou de eerste zijn van 4 opeenvolgende sultana’s, welke het koninkrijk Aceh regeerden tot 1699. Vrouwen op de troon werden als zwakker beschouwd, de macht buiten Kota Radja kwam in handen van heersers van de buitengebiedsdelen.

Ook de Nederlanders kwamen langs met de VOC (Verenigde Oost-Indische Companie). Zij waren geïnteresseerd in tin welke in de ondergrond werd gevonden. Nederland bezette de havens langs de Straat van Malakka. In 1659 werd een overeenkomst gesloten waarbij de helft van het in in handen kwam van de VOC, in ruil voor het vrijgeven van de havens van Aceh.

Na de dood van de kinderloos gebleven sultana, kwam de macht in handen van weerom een vrouw. Men weet niet wat de relatie tussen beiden was. Deze sultanah zou een dochter hebben gehad, welke haar heeft opgevolgd. Men heeft de moeder-dochter relatie wetenschappelijk nog niet kunnen verklaren. Volgens een Engelse reiziger uit die tijd, zou de dochter niet eens een vrouw zijn geweest maar een eunuch (gekastreerde man)!
Uiteindelijk kwam de laatste sultana op rij. Ook hier weet men niet wie ze was en waar ze vandaan kwam

de laatste van de 4 sultana’s

Sultan Iskander Uma ligt dichtbij het museum begraven

graf van sultan Iskander Uma

De VOC en later de Nederlandse Staat evolueerde ten opzichte van Oost-Indië, de vroegere naam voor Indonesië, van handelspartners tot koloniale heersers.
In 1867 opende het Suez kanaal en werd de Straat van Malakka zeer belangrijk. Nederland vestigde zich in Kota Radja, dat zij vanaf dan benoemde met de naam Koetaradja.
Het koninkrijk Aceh, gaf zich echter niet zomaar gewonnen. Vanaf 1873 was er oorlog tussen Nederland en het koninkrijk Aceh, het was na een eerste rechtstreeks gevecht eerder een guerilla-oorlog.

Teuku Umar was tijdens die periode erg belangrijk.

Deze Indonesische man sprak Engels en Nederlands. Hij probeerde zich op gelijke hoogte van de kolonisator te plaatsen, dat lukte hem echter niet. Nederland zag hem als heerser over Aceh, ze omringden hem met alle voordelen, bouwden hem een paleis en nog veel meer (toen stond Teuku Umar aan de zijde van Nederland). Tijdens een gepland gevecht draaiden zijn troepen zich echter om en vielen de Nederlandse vesting aan (toen stond Teuku Umar waar aan de zijde van Aceh). De man was uiteindelijk de leider van de guerilla tegen Nederland.

Uiteindelijk duurde de Nederland-Aceh oorlog tot 1942. Er vielen ongeveer 100.000 doden tijdens deze grootste, langste en duurste oorlog uit de koloniale geschiedenis van Nederland.

Dichtbij het tsunami museum bevindt zich Kerkhof Peutjoet, de katholieke begraafplaats waar de strijders tegen het koninkrijk Aceh en hun families begraven liggen. We gaan er langs. Ook deze plek is door de tsunami deels
vernietigd

toegangspoort

links en rechts, binnen en buiten langs de toegangspoort staan alle namen vermeld van de gesneuvelden voor Nederland. De officieren kwamen vooral uit Nederland, maar ook uit andere Europese landen, de soldaten waren afkomstig uit de kolonies, veelal Javanen

tekst boven de toegangspoort

Het onderhoud van het “kerkhof” wordt betaald door de Nederlandse staat en uitgevoerd door een man uit Banda Aceh. Wanneer we het kerkhof bezoeken gaat de dochter van deze man met ons mee. Mensen spreken hier niet over “Nederland”, wel over “Amsterdam”.

deeltje van het “kerkhof”

de enige generaal welke in een rechtstreeks gevecht gestorven is

tragische woorden ….

Enkele graven

deze man was verloofd met de dochter van een luitenant kolonel. Enkele dagen voor de trouw moest hij nog naar een laatste missie. Hij werd door Acehers overvallen en doodgestoken. Op de dag waarop hij zou huwen werd hij terug gebracht naar Koetaradja. Zijn verloofde wist nog van niets. Ze zat thuis te wachten in haar bruidskledij. De gouverneur kwam bij haar en zei “mijn kind, De Bruijn is gearriveerd. Maar hij moet naar Peutjoet (naam van het kerkhof) gebracht worden in plaats van naar jou”

we zien verschillende graven van kindjes jonger dan een jaar

vele gesneuvelden zijn erg jong, minder dan 25 jaar. Het Nederlands bestuur in Nederlands Indië verplaatste willekeurig hun officieren naar verschillende eilanden. Koetaradja was de meest gevreesde plek. Niemand wou hier naartoe. Het loon hier was het dubbele, de leefomstandigheden waren luxueus in vergelijking met de andere plaatsen. Het leven van de meeste was echter erg kort

om de doden naar de begraafplaats te brengen was er een tramspoor aangelegd. De lijkkist werd op een speciaal daartoe gebouwde wagon vervoerd naar Peutjoet. Hier het graf van de stationschef

de toegangspoort aan de binnenzijde

naast het “Kerkhof” is er een katholieke school. Wat verder in Banda Aceh is er ook een katholieke kerk met enkele tientallen gelovigen

In 1942 eindigde de Nederland-Aceh oorlog omdat Nederland hier moest capituleren voor de Japanners. Aanvankelijk dachten de Indonesiërs dat het beter zou worden, maar dat bleek gauw helemaal niet zo te zijn. Onder de Japanners moesten velen dwangarbeid verrichten.
Toen in 1945 Japan werd onderworpen aan de 2 atoombommen en daardoor de oorlog in het oosten verloor, heeft Jakarta de onafhankelijkheid uitgeroepen.

tijdschaal over deze periode

Aceh echter wou zich niet onderwerpen en blijft guerilla oorlog voeren. Pas na de tsunami in 2004, en dat als enig positief gevolg van de ramp, is de oorlog in Aceh beëindigd. Aceh zou niet meer streven naar onafhankelijkheid, in ruil voor vergaande bestuurlijke en economische toegevingen (Aceh heeft enorme gas- en olievoorraden). Dit vredesakkoord is in Helsinki ondertekend.

tijdschaal van deze periode

Wanneer we bij het museum aankomen zijn er enkele schoolgroepen die net buiten komen. We zien de jongeren naar ons toekomen, dus tijd voor fotosessies

tientallen gsm’s worden boven gehaald, eerst alleen de meisjes, later komen ook de jongens …

Op hetzelfde domein staat er een houten gebouw, Rumoh Aceh, in 1914 opgericht zonder ook maar 1 nagel te gebruiken

ook hier zitten kinderen te wachten tot we naar hen kijken.  We kunnen er maar van leren : vriendelijk zijn tegen mensen met een andere huiskleur en een andere godsdienst...

een klok uit de 15^de eeuw welke sultan Iskander Muda als geschenk kreeg van een Chinese Ming keizer. Tijdens de “gouden eeuw” onder zijn bestuur was er grote welvaart doordat Aceh handel dreef met China en Indië

Iets verder bevindt zich Gunongan, een klein heuvelvormig gebouw in een water-prettuin welke door sultan Iskander Muda voor zijn vrouw, een Maleisische prinses, werd opgericht

de prinses leefde in een bergachtig gebied in Maleisië. Toen Iskander Muda het gebied had ingelijfd nam hij de prinses mee en trouwde met haar (de sultans hadden vele vrouwen). Zij had echter heimwee naar de bergen, dus liet Iskander Muda dit kunstwerk voor haar bouwen

En dan is Aceh ook bekend voor zijn koffie. In de Gayo hooglanden wordt er zowel Arabica als Robusta gekweekt. 

situering van het Gayo gebied, hoogland waar koffie gekweekt wordt

In het museum zien we een zegswijze (de gids vertaalt het voor ons): in Aceh wonen 5 miljoen mensen en zijn er 1 miljoen koffiehuizen

reclame voor de Aceh koffie

We stappen binnen in een modern café -geen alcohol!, wel voedsel en koffie-om de Aceh koffie te proeven. En het smaakt (ook voor mij).

omdat het hier warm is (en vochtig) drinken we de Aceh Gayo koffie ijskoud. De bereiding noemt hier milkshake, het is koffie verkeerd

in de open keuken kunnen we binnen kijken, geen verschil (denk ik) met Europa. Alles kost hier wat meer dan “langs de straat”, het publiek heeft het financieel ruim(er)

Morgen, zondag, vliegen we terug naar Medan. Vijf dagen bezochten we Aceh met zijn vriendelijke mensen.