Reisverhaal «België, wandeling 15, Henegouwen, Ellezelles»

en nu eens dichtbij: Vlaanderen wandelland | België | 1 Reacties 10 December 2020 - Laatste Aanpassing 09 November 2020

België, Henegouwen, wandeling 15, Ellezelles

Vandaag trekken we voor de eerste maal naar het Franstalig landsgedeelte, naar de dichtbij gelegen provincie Henegouwen.

situering van de provincie Henegouwen, ten zuiden van Oost- en West-Vlaanderen, Vlaams en Waals Brabant, en ten westen van de provincie Namen

Voor onze wandeling blijven we ten noorden van de provincie, naar het gebied ‘Pays des collines’, of de Vlaamse Ardennen aan de overzijde van de taalgrens

kaart van het natuurgebied Pays des Collines

We vertalen Pays des Collines niet naar het Nederlands, want Heuvelland is het gebied van de getuigenheuvels in West-Vlaanderen met o.a. de Kemmelberg

een beetje uitleg over het gebied : https://www.parcsnaturelsdewallonie.be/nl/parcs/pays-des-collines/ en wat toeristische reclame

In het noordwesten van Wallonië ligt het Pays des Collines, gekenmerkt door glooiende beboste heuveltoppen die uitkijken over de laagvlakten van Hennuyères en het Plaine de Flandre. De ijzerhoudende greskleigrond heeft de onderliggende lagen beschermd tegen erosie. De minder goed beschermde zones werden ingesneden en zo ontstonden de heuvels.Ze lokken u tot de verkenning van een gulle en rijke natuur waar de bos- en bermlandschappen hun grootsheid in elk seizoen tentoonspreiden. De magie van de kastelen van Anvaing en de la Berlière dragen bij tot de pracht van het gebied. Het leven volgt er het ritme van rijke lokale tradities. Verspreid over het jaar vormen uiteenlopende folkloristische evenementen een uitgelezen kennismakingsmoment met de streekproducten.

Steeds meer toeristen komen dit beschermde landschap met een gereputeerde gastronomie en met sterke tradities verkennen.

Om al deze rijkdommen beter te beschermen, werd in 1997 het Parc naturel du Pays des Collines opgericht. Dit verenigt de gemeenten Ellezelles, Flobecq, Mont-de-l’Enclus, Frasnes-lez-Anvaing en Ath (Houtaing, Mainvault en Ostiches).

Het Pays des Collines is naast een schat van fauna en flora ook een zeer rijke bron van knowhow en inspiratie.

Pays des collines behoort tot een groter gebied ‘la Wallonie Picarde’ of Picardisch Wallonië. Dit gebied trekt heel wat toeristen aan uit Vlaanderen, dus al hun informatie is ook in het Nederlands te vinden.

Picardisch is een Romaanse taal, verwant aan het Frans en het Waals. Wil je hierover meer lezen https://nl.wikipedia.org/wiki/Picardisch, erg interessant.
Zo is er bvb een molen, Moulin du Cat sauvage, vele woorden welke in het Frans met ‘ch’ beginnen, hebben hier enkel een ‘c’. Hoe ze uitgesproken worden weten we niet

De taalgrens is toch blijkbaar wel een echte grens, ik hoorde voordien nog nooit van Picarsisch Wallonië …. nog veel te ontdekken in eigen land ….. zo verveelt de corona-lockdown-tijd niet

Picardisch Wallonië is een klein gedeelte van de provincie Henegouwen. Het noemt zichzelf Wapi (samentrekking van Wallonie Picarde)

Het Knooppuntennetwerk, dat we al meermaals hebben gebruikt voor onze wandelingen, bestaat ook in Pays des Collines (en in de Oost-Kantons, ook een zeer mooie streek om te wandelen).

We kiezen een wandeling die vertrekt in Ellezelles, amper 5 km van de Oost-Vlaamse stad Ronse, zelf ook al tweetalig. De wandeling gaat over een afstand van ongeveer 12 km, het laagste punt is 45m hoog, het hoogste 157m
We vertrekken bij knooppunt 15, verder 12 – 82 – 17 – 85 – 18 – 38 – 14 – 5 – 6 – 9 – 7 – 40 – 10 – 82 – 12 en terug 15

Ellezelles (of Elzele in het Nederlands), behoorde vroegen dan eens tot Vlaanderen, dan weer tot Henegouwen, een voortdurende twist tussen beide gebieden.
De heksenfolklore leeft hier duidelijk. In 1610 zou de lokale heks Quintine, in Ellezelle opgehangen en nadien verbrand zijn. Sinds 1972 wordt er elk jaar tijdens de maand juni een feest georganiseerd, de heksensabbat.
Daarnaast claimt men hier dat Hercule Poirot, een fictieve figuur uit de Agatha Christie boeken, hier geboren is op 1 april 1850.
Elezelles wordt ook wel het ‘Dorp van het Vreemde’ genoemd of Chorchȋles, de dochters van Satan

het eerste deel van de wandeling is in paars aangeduid, het laatste gedeelte in groen

we parkeren bij de Sint-Pietersbanden kerk, een kerk die al zeer veel veranderingen en restauraties heeft gekend. Tijdens de vorige eeuw waren er zo minstens vier grondige herstellingen en renovaties

voor de kerk is er door de groendienst een heks versierd

aan de andere zijde van de toegang tot de kerk is een duivel voorgesteld. Hij lijkt op de kunstenaar Jacques Van de Wattyne

Het eerste knooppunt bevindt zich achter de kerk.

we komen langs La Maison de Pays des Collines, de toeristische dienst, aan de rechterzijde. Wegens corona is natuurlijk alles gesloten

een winkeltje met lokale producten, in de vitrine zijn wat heksen afgebeeld

onze wandeling start met een deeltje van het Pad van het Vreemde waarlangs beelden te zien zijn van kunstenaar Jacques Van De Wattyne (1932-1999)

de Blauwe Heks

een gras- (en modder-)pad naar het bos

aan beide zijden van het pad en de brug bij de eerste beek, is een rode en groen Stierslang te zien

wat verder is er de Draak

en dit is de Houtblokkentocht

de tweede brug heeft ook speciale afschermingen, wat het is weten we niet

hier komen we langs de Monsters

het ene al wat meer monsterlijk dan het andere

een Grote Trechterzwam als natuurlijke afwisseling tussen de monsters

we wandelen aan de rand van een bos, met dit prachtige weer en de herfst, heel mooi

het pad klimt, straks lopen we voor het bos

en daar staat de Duivel

vergezichten langs onze route

Baptisse du Bon Minique, een simpele ziel, een oude blinde kluizenaar, een herinnering van een eenvoudige man

we komen langs een grote, oude boerderij

dikwijls zijn er slechts enkele runderen in een weide, meestal vleesrassen

het pad klimt of daalt weer om dan een beek over te steken en weer te klimmen

dit is de wandeling met veel, veel modder

eerst proberen we de modder nog wat te ontwijken, maar dikwijls is de enige mogelijkheid er voorzichtig in stappen (m.a.w.te ploeteren)

overal zijn er sporen van banden te zien, tractors, bosvoertuigen, …?

hier is de holle weg zo diep ingekerfd door bandensporen, dat we naast het pad in het bos moeten lopen

eens we het bos uit zijn, zien we de top van de Pottelberg, waar we straks zullen zijn

koeien zijn ook steeds nieuwsgierig

hier terug even op asfalt

tweede deel van de wandeling, paars in het heengaan, groen bij de terugkeer

eens een andere manier om brandhout op te stapelen

rechts bieten, links wintertarwe, hier ziet alles er keurig uit, geen geploeter met tractoren

met de hulp van de Europese Unie werd hier een minstens 6m brede strook Miscanthus (Prachtgras) aangeplant. Die moet ervoor zorgen dat regenwater aangetrokken wordt waardoor de grond van het veld droger blijft en er ook minder vruchtbare grond kan wegspoelen

hier bevindt zich een grote en oude vierkantshoeve, Ferme du Géron

mooie vergezichten

een oude knotwilg van formaat!

055 

en nog witte bloemetjes van de Witte Dovenetel

een prachtige boom

derde kaart van de wandeling, het meest noordelijk gedeelte, heel dicht bij de taalgrens en de provinciegrens

we komen bij onze eerste holle weg. In de wegbeschrijving van Pasar staat er vermeld om niet beneden te wandellen, maar wel boven in het bos aan de rand van het talud

hier lopen we in een mooi beukenbos

weg van de modder en de diepe kuilen beneden op de holle weg

waar het bos weer op het niveau van het pad komt is er zeer veel modder, de grond is hier klei, en dat kleeft aan de schoenen …  (maar gelukkig thuis een nacht drogen en de schoenen kunnen weer proper gemaakt worden)

verder op komen we bij een verbodsbord, maar iedereen wandelt verder

waar de afsluitlinten hangen zien we een kloof. Hier was een aardverschuiving zodat de oversteek weg geërodeerd is

we kruipen onder de linten, er is een kleine modderbrug-trap waar we voorzichtig gebruik van kunnen maken

we zijn veilig over de kloof geraakt

het mooie bos gaat verder

een volgende holle weg dient zich aan, we proberen eerst om langs boven de modderige diepte te omzeilen

Maar helaas, op het einde komen we bij een afsluiting, we keren terug om dan toch maar door de holle weg te wandelen

na wat modder komen we uiteindelijk op ons verste punt, de hoogte van La Houppe, D’Hoppe

D’Hoppe ligt nog in Henegouwen, bij de taalgrens. Hier wordt Nederlands gesproken. Het ligt op de helling van de Pottelberg. D’Hoppe is een paradijs voor fietsers (mountainbike) en wandelaars

hier zien we enkele voltooide en nog onvoltooide werken van een houtkunstenaar

Hier bevinden zich enkele cafés, restaurants en ook een hotel, alles gesloten omwille van corona. We vinden een bank voor de lunch

aan de overzijde van de weg is er de Kapel van Sint-Christoffel

we stappen verder de Pottelberg omhoog, een zeer mooi beukenbos, bijna op de top en weer een holle weg

links en recht van de holle weg zijner hellingen. Hier ligt het gesteente bloot, het gesteente dat de top van de getuigenheuvels beschermt tegen verdere erosie

Terwijl riviererosie de minder resistente materialen afvoerde naar zee, bleven van nature uit resistentere grondlagen overeind staan in het landschap. Deze resistentie kan verschillende oorzaken hebben: de aanwezigheid van een kleilaag, een silexlaag, een kalkzandsteenbank of limonietconcreties (limoniet is een mineraal dat nooit in kristalvorm voorkomt en ijzer en zuurstof bevat) . Het laatste voorbeeld betreft een verkitting die plaatsvond tijdens blootstelling aan weer en wind, terwijl naburige sedimenten werden geërodeerd. Omdat sommige zandlagen meer permeabel (meer waterdoorlatend) waren, drong regenwater aldaar eerder in de ondergrond. Het regenwater reageerde vervolgens met het glauconiet ( glauconiet is een groen gekleurd kleimineraal dat ontstaat op de bodem van zeeën, vooral daar waar de sedimentatie traag verloopt. Glauconiet heeft een ingewikkelde chemische structuur waarin natrium, kalium, ijzer(III), aluminium, magnesium, silicium, aluminium en zuurstof voorkomen) dat reeds in het zand aanwezig was en vormde limoniet. Zo ontstonden ijzerzandsteenzones, die meer weerstand boden aan erosie dan het niet-aaneengekitte zand. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Getuigenheuvel)

De belangrijkste Vlaamse getuigenheuvels bevatten aan de top een mariene gelimonitiseerde zandlaag, de Miocene (geologische periode tussen 5,3 en 23 miljoen jaar geleden)  Formatie van Diest. Deze getuigenheuvels liggen min of meer in onderstaande rij:
- Cassel in Noord-Frankrijk
-  Heuvelland (Kemmelberg en naburige heuvels)
- Hoofdkam Vlaamse Ardennen (van Kluisberg over Pottelberg tot de Oudenberg)
- Hoofdkam Pajottenland (Bosberg tot Kesterberg)
- Hageland

hier is het limonietgesteente goed te zien

boomwortels zitten in het gesteente vast in grillige vormen

eens uit het bos, maar nog steeds klimmend, zien we de huizen van D’Hoppe, wat lager gelegen

ook het kerkje van het dorp verschijnt

het pad klimt en gaat naast de bosrand

We komen bij de top van de Pottelberg, de hoogste getuigenheuvels van de omgeving, 157m hoog

hier bevindt zich een radar van het leger

en wat verder een televisietoren van RTBF -moeilijk om een foto te nemen wegens de tegenliggende felle zon

Hierop volgt een aardenweg, een veldweg, een klein stukje verharde weg , het ene al wat steiler naar beneden dan het andere

en het meeste modder op het pad in vergelijking met alle vorige wandelingen

een mooi gebied

gelukkig hebben we goede schoenen

in een haag bij een woning bloeien nog twee rozen

wat verder bloeit ook nog in het wild een Roze Ooievaarsbek

en hier bessen en bloemen gelijktijdig aan de struik, Viburnum tinus of Sneeuwbal

de bloemen

de bessen

een autootje uit mijn kindertijd, nu nog steeds op de baan …

even op een rijweg

en dan het modderpad ten top

het bruggetje is een grote modderpiste

en nog geen natte voeten

we komen terug dichtbij Ellezelles, nog een tweetal kilometer

bessen van de Wilde Liguster

de schaduwen worden langer

hier kruisen we voor de tweede maal vandaag RaveL, de fiets en wandelbaan, op de bedding van de oude spoorweg

en die is over een grote afstand te volgen

direct nadien komen we bij banken gemaakt van bierkratten

bierkratten voor het transport van het lokaal Heksenbier

nu stappen we op een smal paadje, aanvankelijk droog

misschien is dit wel de zeer giftige Panter-amaniet

nog een mooie, oude Haagbeuk

een vreedzaam toneel met een actieve wolk op de achtergrond

de beken in dit gebied voeren hun water af naar de Dender

een brugje over een andere beek

vernoemd naar een tweede lokale kunstenaar in heksen

Nog enkele honderden meter en we komen terug bij de kerk