Reisverhaal «Caldas en Risaralda»

Colombia | 9 Reacties 15 Maart 2018 - Laatste Aanpassing 18 Maart 2018

Caldas (vervolg)

Enkele kilometer ten noordoosten van Manizales ligt het waterwinningsgebied van de stad.De watermaatschappij heeft hier bijna 5000 ha, voor de waterwinning en als natuurgebied, Reserva Rio Blanco.

 
Je kan enkel in het gebied komen met een voorafgaande toestemming en reservatie.
We waren hier al in 2010 en beslisten om naar hier terug te keren.

We vragen aan de familie waar we logeren tijdens ons bezoek aan Manizales, hoe we bij het gebied kunnen komen.Niet zo eenvoudig maar door uitleg op verschillende echte en digitale kaarten, is het dan toch niet zo moeilijk om er te komen. Eens buiten de stad, is de weg niet meer geasfalteerd.We moeten 2 maal door de rivier, die is ondiep, en we komen bij een groot afsluithek.Hier bellen, eerst de portier aan de parlofoon, dan een vrouwenstem komende van ik weet niet waar.Na enkele onduidelijkheden ivm de uitspraak van onze namen, gaat de poort toch open.

Het gebied is heel bos- en waterrijk.Wanneer we bij het gebouw komen waar de overnachting is, zien we een compleet nieuw gebouw.Het is nog maar sinds kort in gebruik.Toen we reserveerden was het nog niet open, er waren toen enkel kamers in het oude, al uitgeleefde gebouw, met gemeenschappelijk sanitair, ook al uitgeleefd.In 2010 sliepen we daar.

de beide gebouwen liggen naast elkaar

het oude gebouw

en het nieuwe

Nu kunnen we, mits opleg, in het nieuwe gebouw verblijven, erg grote kamers met balkons en een eigen badkamer.Een grote verbetering.

Op een wandeling tijdens de volgende dag, zien we iets over de waterwinning.In het gebied ontspringt een rivier, de rio Blanco, en enkele bergbeken.In het Reserva wordt het water niet door menselijk toedoen verontreinigd.

35% van het drinkwater van Manizales wordt hier verzameld en van hieruit naar een drinkwaterbehandelingsstation gebracht.

het spaarbekken voor het geval de rivieren en beken niet genoeg water zouden aanvoeren

Dit spaarbekken ligt op een hoogte van 2100m.We maken hier een wandeling

dit is secundair woud met ingevoerde boomsoorten

Het gebied van Rio Claro is bekend voor zijn vogels.Er is hier een hoogteverschil van 500m, dus een grote variatie aan vogels.

Hier komt een agressieve kolibrisoort voor, deBruinstaarthoornkolibri(Boissonneaua flavescens).Wanneer een kolibri van dit soort komt aangevlogen, jaagt hij de anderen weg.

Bruinstaarthoornkolibri (Boissonneaua flavescens)

mannetje van de Reuzenlijster(Turdus fuscater quindo)

Mexicaanse Violetoorkolibri (Colibri thalassinus)

Bruinstaarthoornkolibri(Boissonneaua flavescens)

heel zelden krijgen we deze kolibri te zien: Langstaartnimf (Aglaiocercus kingi mocoa)

Er is een voederplaats met stukjes banaan.Dat trekt niet alleen vogels aan, ook een familie eekhoorn komt er op af.

De volgende 2 dagen hebben we een gids ingehuurd. Bezoekers mogen hier trouwens niet alleen rondwandelen of rondrijden.
De niet-vliegende vogels krijgen dagelijks, in het bos, wat voedsel.Deze vogels zouden nooit te zien zijn, als deze voederplaatsen er niet zouden zijn, waar ze dagelijks hun portie aardwormen krijgen

Roestkapmierpitta(Grallaria ruficapilla ruficapilla)

Tweekleurige Mierpitta (Grallaria rufocinerea) , een vogel die met uitsterven bedreigd is

Caldas Mierpitta(Grallaria milleri) , endemisch en met uitsterven bedreigd

Grijskapdwerg Mierpitta(Grallarianana)

Groen-Zwarte Cotinga (Pipreola riefferii)

het vrouwtje van Reuzenlijster(Turdus fuscater).Dezevogelsoort is erg dominant en komt regelmatig de aardwormenpikken voordat de vogels , voor wie ze bedoeld zijn, de kans hebben om ze op te eten.De vogels doen dan een trauma op waardoor ze de volgende dag(en) niet komen opdagen op de voederplaats

toekans komen hier ook voor.Dit soortSmaragdarassari(Aulacorhynchus prasinus) zit blijkbaar graag tussen de bladeren van de bomen, moeilijk te zien dus

Grijsbrauwstruikgors ( Arremon assimilis)

Druppelbergtangare(Anisognathus lacrymosus)

Zwartoorzanger(Myioborus ornatus)

Maskerberghoningkruiper (Diglossa cyanea)

Kaneeltiran(Pyrrhomyias cinnamomeus)

Witkopwaterspreeuw (Cinclus leucocephalus) heeft zijn nest gebouwd in het waterwinningsgebied , in een duiker.De vogel baadt zich regelmatig

Tiranmuisspecht(Dendrocincla tyrannina)

Blauwzwarte Tangare(Tangara vassorii)

Grijsborststruikgors (Atlapetes schistaceus)

even een vlinder tussenin

mooi deze Witwangbergtoekan(Andigena nigrirostris).Als je goed kijkt zie je dat de toekan voor een hol in de boom zit.Het grootste deel van de tijd zien we de toekan enkel op zijn rug, zijn snavel zit in het hol.
Waarom? In het hol zitten eieren of kuikens van een papegaai,

en naast zijn fruitdieet lust de toekan ook wil eieren en kuikens

Bij de wandelingen stappen we steeds hoger en hoger.Op 2600m hebben we een mooi uitzicht op Manizales

op verschillende plaatsen is er een doorkijk op de bergen, deels in het natuurgebied gelegen

Naast vogels zijn er natuurlijk ook heel wat planten te zien, waaronder orchideeën.

een boom met heel licht gekleurde bladeren, de Yarumo blanco (Cecropia peltata)

deze vruchten worden door geen enkel dier of mens gegeten.Het sap wordt gebruikt op de huid tegen muggenbeten

Uiteindelijk zien we hier ook de Nevado de Ruiz.

De laatste namiddag wandelen we nog hoger, bijna nooit komt de gids met bezoekers tot hier.Het pad gaat langs de helling welke we gisteren nog verder weg zagen liggen.

Hier komen vogels en planten voor welke enkel op grotere hoogtes kunnen leven.

een bloeiende bromelia.Na de bloei sterft de plant af

Roodmantelspecht(Colaptes rivolii)

Blauwrugbergtangare(Buthraupis montana)

de gids vindt op de grond tussen allerlei planten en stenen een bloem

wanneer we met onze ogen zoeken tussen allerlei hangende stengels en bladeren, vinden we nog een bloem welke nog aan de stengel hangt

Zowel de bloem als de stengels zijn sterk behaard.Arturo, de gids, kent deze plant helemaal niet, hij komt ook heel weinig langs dit pad

uiteindelijk zien we een nog gesloten bloem

We wandelen op een vrij goed pad, een pad dat ook gebruikt wordt door de boswachters te paard.
De soortenrijkdom aan planten is hier erg groot

een mooi blad

Heel wat delen van het pad zijn nat, water is hier alomtegenwoordig

hier loopt langs de begroeide rotswand fijne straaltjes water naar beneden

hier en daar een bloemetje

en rode besjes

nog een harige bloem

hoger dan 2700m, steken we de Rio Claro over, de rivier die haar naam geeft aan het natuurgebied.De rivier heeft hier eerder de vorm van een snelstromende bergbeek.Ze ontspringt nog bijna 900m hoger

Iets verder eindigt het pad voor ons.De helling wordt nu veel steiler en ten behoeve van de paarden is het pad belegd met boomstammen zodat de paardenhoeven greep hebben

Stephan en onze erg enthousiaste gids

Op de terugweg wordt het al wat minder licht, vooral in het donker deel van het bos wordt het snel avond.Dus de camera instellen op heel veel licht …

toch nog een koppel spechten te zien, het vrouwtje vande Bruin Gebandeerde Specht(Campephilus pollens) laat zich echter niet fotograferen

Als we 5 vogelsoorten zien, is er voor één van de vijf een scherpe foto te maken, voor éénis er een onscherpe foto, voor nog één is de foto onbruikbaar, en voor twee kan ik geen foto maken omdat de vogel te snel weg is of omdat ie helemaal achter bladeren zit

Blauwvleugel Bergtangare(Anisognathus somptuosus), een onscherpe foto

vele malen gezien en nu toch nog gelukt om een foto te maken van de erg grote Sikkelvleugel Goean(Chamaepetes goudotii fagani).Het dier zit in de bomen en verplaatst zich met veel lawaai.Hij moet zich immers een weg banen door een dicht bladerdek

Na twee dagen en drie nachten trekken we weer verder.

45 km ten oosten van Manizales bevindt zich de noordelijke sector van het 583 km² groteParque National Natural Los Nevados.Het nationaal park ligt in 4 departementen en omvat de hoge vulkanen van de Centrale Andesketen.De Navado de Ruiz is hier de hoogste vulkaan, 5.325m, de meest noordelijke van de Andesketen, en nog steeds actief.De vulkanen zijn bedekt met een sneeuwkap.

de noordelijke sector ligt in het uiterst zuidoostelijk gedeelte van Caldas

In Manizales vertrekken we op 2150m hoogte.De weg is de hoofdweg richting Bogota, we stijgen steeds hoger.Na ongeveer 21 km slaan we af richting Nevado de Ruiz.De weg blijft stijgen.

We rijden eerst nog langs melkveeboerderijen, dan komen we in het gebied dat paramo wordt genoemd, Hoge Venen, vrij vertaald.Paramo echter komt enkel in tropisch Zuid-Amerika voor, het grootste deel in Colombia.

lager zijn er nog weiden voor het vee, hoger is er paramo

het recreatiedomein, Zwarte Meer, bevindt zich langs de weg.Hier zijn we al in het paramo-gebied met zijn lage bomen

de eerste lava-rotsen verschijnen

plots verschijnt er een grote hoeveelheid Espeleita, ooit voor het eerst beschreven door Alexander von Humboldt

de Espeletia groeit 4 cm per jaar.Het is de hoogste plant van de paramo en kan meer dan 100 jaar oud worden.De stammen kunnen heel veel water opstapelen en bevatten een olie welke voor medische doeleinden wordt gebruikt

een heel speciale plant, gerekend tot de Samengesteldbloemigen, hoewel daar twijfel over bestaat

wolken komen en gaan telkens heel snel

we rijden over 4000m hoogte, de begroeiing wordt nog spaarzamer

onze meegebrachte winterkledij komt hier weer van pas

Na een tijdje komen we aan in Brisas.Hier is de toegang tot de noordelijke sector, en zijn we al op meer dan 4.100m hoogte.

Bezoek aan het gebied moet verplicht met een gids.Omdat er net een minibusje met een Franse familie, hun gids en chauffeur, aangekomen is, wordt de gids gedeeld met ons.We kunnen, mits een kleine betaling, mee met het minibusje.Hierdoor missen we niets van wat de gids vertelt.De man, gepensioneerde leraar wiskunde en later toerisme, is heel erg begeesterd.

We stoppen een aantal maal, telkens geeft Jaime, de gids, heel wat uitleg.

De eerste maal is op 4160m hoogte

water is hier een heel belangrijke factor

mossen en andere planten nemen zelfs het vocht van de wolken op

zelfs op deze grote hoogte komt nog een soort kolibri voor, de Groenbaardhelmkolibri(Oxypogon guerinii), een vogeltje van amper 11,5 cm hoogte dat leeft op hoogtes tussen 3200m en 5000m.Elk bloeiend plantje wordt door dit vogeltje bezocht.

niet erg scherp, kolibri’s zijn nu eenmaal altijd in beweging.Deze kolibri komt vooral voor in de paramo waar Espeletia te vinden is

planten welke hier te vinden zijn hebben blaadjes welke veel groener zijn, bloemen welke veel hardere kleuren hebben en zijn vooral kleiner.Wind, sterke UV stralen en lagere temperaturen zorgen voor dit effect

andere planten geuren, de blaadjes van alle planten zijn veel dikker en harder, een bescherming tegen de droogte en de extremere weersomstandigheden

mossen zijn specialist in het vasthouden van water

boompjes welke hier nog leven hebben de vorm en de hoogte van Japanse bonsai

alle rotsen en stenen zijn van vulkanische oorsprong

Ondertussen stijgen we hoger en hoger.Na het gebied van de paramo, komen we in een overgangsgebied en dan in de superparamo, het gebied waar nog nauwelijks plantengroei is, een maanlandschap op aarde.

soms een rivier, bij een uitbarsting stroomt hier modder

niet één plant, wel honderden en honderden samen.Ze beschutten elkaar tegen het extreme weer waardoor ze kunnen overleven

net zoals de vorige planten lijkt het geheel zacht te zijn.Niets is minder waar, de planten voelen hard en stekelig aan

en tussen de laatste groeien er zelfs kleine paddenstoelen, of hoe de harde plantjes de zachte paddenstoelen beschermen

ook hier nog bloeiende planten.Over enkele weken zullen er nog veel meer in bloei staan

hier zijn heel wat vulkaanbommen te zien.Bij de uitbarsting van een vulkaan van dit type, komt niet alleen magma vrij maar worden viskeuse massa’s, waarin een hoger gehalte aan silicium zit (denk aan zand) en waarin opgeloste gassen zorgen voor luchtballen, in de lucht geslingerd.Op het moment dat ze neer komen is hun temperatuur nog vele honderden graden

maar ook erg kleine dergelijke steentjes (ze worden geen vulkaanbommen meer genoemd) hebben nog een temperatuur van 800°C en veroorzaken de dood als ze op mensen terecht komen

nee, geen sneeuw, wel vulkaanas, grijs poeder

weer een halte, nog hoger

de rots met de zend- en ontvangstmasten is gesteente dat door de vulkaan is uitgeworpen

op de rots, rechts van het midden, kwam enkele jaren geleden een ervaren bergbeklimmer om het leven.De man woonde een hele tijd in Baranquilla, op zeeniveau.Hij kwam met een vlucht in Manizales aan en klom de volgende dag op deze rots, om rotsklimmen aan kinderen te leren.Zijn metabolisme kon de hoogteshock niet aan, hij viel in zwijm van de rots naar beneden, brak al wat hij kon breken en stierf(geen zorg om ons, we leven al 3 weken boven 2000m hoogte.Ons metabolisme is al veel beter aangepast)

vulkaangesteente, jonger dan 100 jaar

nog hoger, met nog een zeldzame plant

en bloemen.De kolibri komt immers tot 5000m hoogte, zodat er voor de voortplanting van de planten gezorgd wordt

wat op vulkaangesteente lijkt, is in feite sterk samengeperst vulkaanas

door weersinvloeden komt de as vrij

Omdat de vulkaan Nevado de Ruiz nog steeds erg actief is, is het gebied boven 4400m verboden terrein voor bezoekers.Tot daar gaat de tocht.

hier is enkel nog vulkaanas en vulkaangesteente

de weg gaat links verder, bezoekers zijn in dit gebied verboden

op de voorgrond is de afsluiting te zien, een kabel tussen 2 paaltjes, om de weg af te sluiten

bij hevige dooi (veroorzaakt door de hitte van de vulkaan op sneeuw) kan dit gedeelte vol met water stromen

zullen we rechts, één van de toppen van de Nevado de Ruiz, te zien krijgen?

ondertussen zien we een wolk van gassen, waaronder zwaveloxide, uit een verder gelegen krater opstijgen

ja, de top komt tevoorschijn

het busje waarmee we op en neer gaan

Na 2,5u zijn we terug in Las Brisas.De tocht is heel interessant.

Via Manizales rijden we wat zuidelijker en we komen in het volgende departement, Risaralda, het vervolg van onze “vulkaandag”.

Risaralda

het kleine departement Risaralda is paars gekleurd en via een zwarte pijl aangeduid

Een eerste verblijfplaats voor slechts 1 nacht is Santa Rosa de Cabal.

het stadje is in het rood omcirkeld

Het stadje zelf is niets bijzonders. Hier komen echter 2 thermaalgebieden voor, waar warm water, afkomstig van de vulkaanactiviteit, gebruikt wordt in warmwaterbaden.

We gaan voor een uurtje naar de Santa Rosa warmwaterbaden, op 9 km van het stadje. Via een ondergrondse leiding komt hier het warme water toe.

na de parking gaat een wandeling langs een bergriviertje

we komen verschillende watervalletjes voorbij

wat verder is een grotere waterval te zien

aan de voet van deze waterval is een koudwaterpool. Mensen wandelen in dit koude water of gaan onder de watervallen staan

de meeste mensen, ook wij, komen voor de warmwaterbaden. Het hete water wordt hier constant ververst en gemengd met wat koud water

Wat later begint het hier te regenen. Wanneer we willen vertrekken is er een groot onweer boven dit gebied.We zijn kletsnat wanneer we bij de auto komen. De laatste maand was het hier droog, nu spoelt alles wat los ligt weg.

De volgende halte is Pereira, de hoofdstad van het departement Risaralda. Hier woont de helft van het aantal inwoners, nl een half miljoen. De stad ligt voor een deel op de helling langs een rivier. We bezoeken enkel kort het centrum, Pereira lijkt ons geen aangename stad te zijn. Er is heel wat verwaarloosd, de stad trekt ook veel arme mensen die hun bestaan zoeken in minder eerbare inkomens.

kaart van Risaralda waarop Pereira is omcirkeld

Centraal is er weer de Plaza Bolivar. Hier staat ook een kunstwerk dat Bolivar voorstelt, naakt op een snellend paard. Het is weer afkomstig van dezelfde kunstenaar welke nog andere grote beelden heeft gemaakt

Bolivar voortsnellend op zijn paard

Aan het plein is er de kathedraal, Kathedraal van de Armen genoemd.

een deel van de kerk nl het dak, is van hout gemaakt

een deeltje van de zijgevel

bij meerdere aardbevingen werd een deel van de stad, waaronder telkens ook een deel van de kathedraal, verwoest. De kerk werd telkens in haar originele staat hersteld

de houten constructie van dichterbij gezien

de palen zijn van baksteen met metalen ringen wat zorgt voor een speciaal effect

verder is de kerk spaarzaam versierd

Wat verder is er een plein. Vanaf het cultureel centrum (wat niet veel voorstelt) hebben we een zicht op een deeltje van de nieuwe gebouwen

De botanische tuin in Pereira is een stukje jungle. Pereira ligt maar op 1450m hoogte, dus verschillende planten- en diersoorten dan in hoger gelegen gebieden.
Het neotropische woud bestaat hier uit 3 kleinere ecosystemen. Eerst is er het secundair woud, dan een klein plekje waar een moeras is, en als laatste de guaduales, een gebied waar Guadua angustifolia groeit, een ondersoort van de bamboe.

Deze Guadua plant zich voort via ondergrondse uitlopers, rhizomen genoemd, waardoor de Guadua zich snel uitbreidt en woekert. Men moet de stengels regelmatig afhakken om de uitbreiding tegen te houden.

op verschillende plaatsen langs de wandeling staan er informatieborden. Daar wordt telkens uitleg gegeven

In het gebied dat meer dan 12 ha groot is, komen meer dan 150 vogelsoorten voor. Grotere zoogdieren leven hier niet, daarvoor is het gebied te klein. Er zijn wel eekhoorns, slangen, één soort kikkertje en vleermuizen. Behalve de eekhoorns leeft de rest ’s nachts.

De gids welke met ons de wandeling maakt, is geen echte vogelspecialist (we zijn nu eenmaal in een plantentuin) en het is moeilijk om vogels tussen al de bladeren te onderscheiden. Toch enkele soorten kunnen fotograferen.

Van vrijdagmiddag tot zaterdagmiddag zijn we ineen natuurgebied dat de bronnen van de Rio Otun en zijn bijrivieren beschermd, Otun-Quimbaya. Quimbaya verwijst naar de benaming van Indianen welke vroeger in dit gebied leefden, maar nu uitgestorven zijn.

De weg er naartoe is op een bepaald moment met een slagboom afgesloten. Politie en iemand van Aguas Aguas (de watermaatschappij van Pereira) moeten de toestemming geven om verder te mogen. Vanaf dan is de weg niet meer geasfalteerd, bezaaid met stenen en putten, maar toch nog toegankelijk voor gewone auto’s. We komen hier niet sneller dan 9 km per uur vooruit. In dit gebied is geen permanente bewoning meer, er zijn nog 2 natuurgebieden welke aansluiten bij het Nationaal Natuurpark Los Nevados, waar we eerder deze week de noordelijke sector bezochten.

Tijdens de namiddag maken we een wandeling met een gids, waarbij we af en toe uitzicht hebben op de Rio Otun. De man vertelt ons dat 100% van het drinkwater in Pereira en dorpen in de omgeving, in het totaal bijna 1 miljoen mensen, van dit waterrijk gebied komt.

Wandelingen buiten de weg moeten verplicht met een gids gemaakt worden. Langs de weg en op het domein mogen we uiteraard vrij rondwandelen. We zien ’s avonds nog heel wat vogels. Sommigen zijn te fotograferen.

’s Avonds komt de lijnbus nog langs met een groep toeristen. Wanneer de bodemgesteldheid minder goed is, rijdt dit soort bussen, de chiva, de route.

Wanneer het al stekedonker is, komt nog een bus met Mexicaanse vogelspotters toe, voorzien van fototoestellen met zware, lange lenzen, en dito verrekijkers.

Ook de volgende ochtend en voormiddag komen groepen mensen toe, het is nu zaterdag van een verlengd weekend. Eén groep komen we veelvuldig tegen op onze vogelspotwandeling. De mannen met hun grote lenzen hebben maar een doel en dat is vogels fotograferen. Alles of iedereen die in de weg staat wordt weggeduwd …..

Op zondag is er toeristpolitie, welke langs de wegen wandelt

Niet alleen een bus, af en toe een moto, maar vooral veel mountainbikers rijden ons voorbij, alsof het helemaal niets is. De weg ligt erg snel en gaat continu hoger. Wat anders dan wielertoeristen in Vlaanderen …..

’s Morgens wandelen we naar de Rio Otun, de rivier, in de hoop watervogels te zien.

De eenden zien we, maar kan ik niet fotograferen. Wanneer ze ons zien duiken ze meteen het water in.

Er zouden maar 4 soorten waterspreeuwen ter wereld bestaan, 1 soort in Europa, 1 soort in Azië en 2 soorten in Amerika.Waterspreeuwen komen enkel voor in onbezoedeld water.
Deze waterspreeuw zagen we ook al in Reserva Rio Claro in Manizales.

In het relatief kleine gebied waar toeristen kunnen komen, zien we toch nog heel wat vogels (vanaf 6u20 tot 11u).

en haar mannetje

Roodkuifmiertangare (Habia cristata) te zien, de vogel zit steeds verstopt tussen bladeren en takken  (

we keren terug naar de bewoonde wereld.Gedurende de laatste 2 weken hebben we heel wat vogels gezien, een kleine fractie van de vogels welke in Colombia voorkomen.