Reisverhaal «zee en vulkaan»

Costa Rica | Costa Rica | 5 Reacties 23 Maart 2013 - Laatste Aanpassing 17 Juni 2013

Costa Rica heeft in het noorden langs de Pacifische kant, nog een tweede schiereiland, Nicoya.  Tussen het vaste land en het schiereiland is er de Golf van Nicoya.  In het noorden mondt een rivier, de Tempisque, uit in de golf.  Het is een brede rivier.

Vanuit Liberia is er één weg naar het zeer bergrijke schiereiland.  Die weg loopt van noord naar zuid.
Om ook een meer zuidelijke toegangsweg te hebben is er een veerdienst.  Maar die is in feite maar zinvol als men in het zuiden van het schiereiland moet zijn.  Er is immers geen degelijke verbindingsweg met de rest van het schiereiland.  Dit door het moeilijk toegankelijk terrein.

In  2003 kwam er een derde verbinding tot stand.  Een brug van meer dan 700m lengte die de Tempisque rivier overspant , niet zo ver van zijn monding.  De brug, Puente de Amistad de Taiwan, of de brug van de vriendschap van Taiwan, omdat Taiwan de brug heeft ontworpen  en  heeft gefinancierd.  Dat was natuurlijk niet zomaar vriendschap!  In ruil laat Costa Rica toe dat Taiwan visrechten heeft in alle waters die door Costa Rica worden gebruikt!  Niet tot vreugde van milieu-organisaties!
In september 2012 werd de brug goed door elkaar geschud door een aardbeving met een kracht van 7,6 op de schaal van Richter, maar zonder veel erg. 

Er zijn, naast de ene hoofdweg, nog veel verbindingen vanaf deze weg naar de uiteinden van het schiereiland bij het water.  Dit zijn erg stenige wegen met putten.  Wij rijden naar Nosara aan de Pacifische Oceaan.  Het is ongeveer 30km langs zo een stenige, stoffige weg.  We kunnen ons niet voorstellen dat Costaricanen voor 1 dag naar Nicoya gaan, als er plaatsen aan de zee zijn welke gemakkelijker bereikbaar zijn.  En dit gedacht wordt bevestigd, het is hier vrij kalm.  Het is hier zelfs schrijnend kalm.  Door de financiële crisis komen er hier blijkbaar weinig bezoekers.  Vele zaken staan leeg “TE KOOP”, en deze die geopend zijn, daar zit de eigenaar letterlijk op een stoel te wachten. 
De eerste plaats waar we stoppen is een winkel, restaurant en verhuurder van kamers.  Het lijkt iets van een duurdere klasse te zijn, te oordelen aan het zwembad en afzonderlijke huisjes.  We vragen de prijs en omdat we voor 4 dagen komen , doet men al meer dan 40% van de prijs af.  Beter iets dan helemaal geen inkomen!  In het winkeltje zijn praktisch geen verse producten meer te vinden, en als we goed kijken zien we ook hier twee bordjes hangen van immobiliënkantoren. 
Verder staan er ook een aantal villas in de bossen (duinen zijn er niet) van enerzijds Amerikanen, en anderzijds Europeanen.  Elk continent heeft hier zijn stranden.
Het strand in Nosara is voorzien van fijn zand, afgewisseld met stenige rotsplaten.  Op zondag komen de lokalen naar het strand.  Vooral het eetstalletje heeft goed te doen en verder zijn het toestanden zoals in Europa.  Op maandag zijn er de nog enkele toeristen, en dat zijn er bijzonder weinig.
Een hotel dat blijkbaar goede zaken op zondag doet is dat van een Zwitsers koppel.  Hier zitten nogal wat Duitssprekende bezoekers.  Het hotel ligt hoog op rotsen, net boven het strand en de riviermondingen.  De bejaarden uit het dorp (boven 70 jaar) zijn hier op zondag uitgenodigd voor een brunch.  Geen enkel van deze mensen is ooit op deze plek geweest.  Ze zien voor het eerst de riviermonding van “uit de lucht”

We komen daar langs omdat naast het hotel  een privé biologisch natuurreservaat ligt , eigendom van een andere Zwitser –belegging voor zijn kinderen, die echter niet geïnteresseerd zijn. En dit reservaat is één van de redenen voor ons om naar Nosara te komen.

Het natuurreservaat bezoeken we de ene dag zonder gids, de andere dag met.  Zonder gids krijgt men enkele fotocopies mee met een goed plan en een beschrijving van een aantal interessante boomsoorten. 

 Met de Duitse, vrouwelijk gids zien en horen we nieuwe dingen.  Dat is evident, zij kent het gebied, weet waar bepaalde dieren dikwijls komen of zelfs nesten, zij kent de dierengeluiden, een goede gids is zijn geld waard voor ons.

Met de aardbeving van september vorig jaar, is de aardbodem hier gemiddeld zo een 70cm gestegen.  Dat betekent dat de mangroven hier niet meer de invloed van de getijden en het rivierwater ondergaan.  Daarbij was het vorige regenseizoen korter en droger dan voordien –voornamelijk onder invloed van de klimaatsveranderingen.  Ook de wind en de windintensiteit is anders dan voordien.  Vroeger waren er hevige stormwinden vooral in januari en februari.  Nu is de hevigheid ervan sterk verminderd, maar de periode van de winden is langer, ze is nog steeds niet beëindigd.
Het resultaat van dit alles is dat de mangroveplanten uitgedroogd geraken, dat het gebied minder zout wordt en er dus ook andere planten kunnen kiemen, waardoor misschien in de toekomst –als de tendens zich voortzet- de mangrove-vegetatie verdwijnt.  Een ander gevolg is dat planten en bomen minder snel tot bladvorming en tot bloei komen.  Daarbovenj is er minder zoet water voorradig.  Dus vogels en andere dieren vinden nu minder voedsel en water.  Ze zijn in kleinere aantallen aanwezig, of ze zijn zelfs naar andere plaatsen getrokken. 
Dus we zullen minder dieren zien, en de planten zijn nog volop in hun droogteperiode.

 Naast het Biologisch Reservaat Nosara monden 2 rivieren samen uit in de oceaan.  De ene is de Nosara rivier en komt vanuit het binnenland, de Montana rivier komt eerder vanuit het noorden. 
Beide rivieren bevatten in het gebied van de monding brak water, deels zoet vanuit het binnenland, deels zout van de oceaan.  In dit gebied zijn er dus weer mangrovebossen te zien, en dan vooral langs de Montana rivier.

 In het gebied net voor de monding, daar waar beide rivieren samen komen, en dichtbij de zee, is er een groot vogelleven van allerlei types reigers, pelikanen, en andere typische watervogels. 

De organisator van de boottochten, een Duitser, woont hier al meer dan 7 jaar en ziet evolutie in de vegetatie en de fauna. De tocht gebeurt met een bootje met een elektromotor, wat veel minder lawaai oplevert voor de dierenwereld.  We kunnen dan ook dichtbij komen.

Na vier nachten aan de zee in Nosara, rijden we terug het binnenland in, richting oosten.

De volgende bestemming is het gebied rond de vierde vulkaan, de Arenal.  De weg er naar toe loopt tussen de derde en de vierde door.  
De Arenal is een erg jonge vulkaan, slechts 3500 jaar oud.  Men noemt hem een ‘statovulkaan’ .  Dit betekent een steile, conische vulkaan  gevormd door de eruptie van dikke lavastromen.  De vulkaan groeit aan bij elke uitbarsting, om de paar honderd jaar.
Men vermoedt dat hij ontstaan is uit de uitgedoofde Cerro Chato, die dicht in de buurt ligt.  Deze laatste vulkaan heeft zijn laatste uitbarsting gekend  10.000 jaar geleden.  De Arenal vulkaan was al een paar honderd jaar inactief, tot hij in 1968 plots hevig uitbarstte.  Toen waren er 78 doden en  twee dorpen zijn van de kaart geveegd.   Sinds de kolonisatie was er voordien geen uitbarsting geweest, dus de bewoners in dit gebied noemden hem de Arenalberg, ze wisten niet eensdatdebergeen vulkaan was.
Geologen vermoeden dat de Arenal erg actief is doordat rechtstreeks onder berg, op 22km diepte, zich de magmakamer bevindt.  Deze hete massa produceert, als de top afgesloten is, ook gassen.  Daardoor verhoogt de druk sterk, metals gevolg een hevige kracht bij de uitbarsting. 

Dee volgende uitbarsting van 1973 was iets minder hevig omdat sinds 1968 de grote druk weg was.  Nadien volgden er nog vele, zij het minder grote, uitbarstingen.
Tot 2010 waren er regelmatig, soms dagelijks zelfs, kleinere uitbarstingen.  Maar nu is de frequentie lager.  Momenteel rookt hij alleen, maar het gebied bovenaan is absoluut onveilig wegens de giftige gassen.
De vulkaan zit minstens de helft van de tijd in de wolken.  Het is dus een kwestie van geluk om de top te kunnen zien.  En de kans daartoe is groter tussen januari en april.
Tijdens de jaren 1970 heeft de V.S een observatorium gebouwd op de helling.  Enkele decennia later zijn die gebouwen omgevormd tot een hotel, samen met een grote, nabijgelegen boerderij.  Dit geheel is nu het enige hotel dat zo dicht bij de krater ligt, zij het op een –in het verleden- veilige plaats.  Hier overnachten we. 
Aan de voet van de vulkaan is er een  groot stuwmeer.  We rijden 30 km langs de noordoever om bij de vulkaan te komen.  Dikwijls, tijdens deze rit, hebben we uitzicht op de Arenal, meestal zonder wolk rond de top.  Ook als we in het hotel aankomen, hebben we vanuit onze kamer, een zicht op een vulkaan, zonder wolken.  Wat later op de dag verdwijnt het zicht en zien we enkel nog wolken.

Na de uitbarsting van 1973 heeft de staat in dit gebied alle boerderijen onteigend.  Niet zozeer voor het gevaar dat de vulkaan oplevert, dan wel omdat ze het plan had opgevat de  vallei op te vullen met water en zodoende een stuwmeer te realiseren voor de elektriciteitsproductie.  De dam is gebouwd met afwisselen een laag lava en een laag beton.
Het gebied van de lodge, op de helling van de vulkaan, is mooi wat betreft flora en fauna.

de Montezuma Oropendula (Psarocolius montezuma)  komt hier in grotere aantallen voor.  Ze zijn 41 cm groot en maken nogal veel lawaai

 Na het ontbijt wordt er door het hotel een ochtendwandeling georganiseerd voor de gasten.  Er is een twintigtal mensen die meegaan.  Het grootste deel is uit de V.S., dus voertaal Engels.  Maar 2 Fransen uit de groep kunnen geen Engels, wel Spaans.  Daarom wordt de uitleg in beide talen gegeven. 
De paden zijn goed aangelegd, de gids geeft wat algemene info over de vulkaan en toont hier en daar iets.  Na 2,5 uur worden we terug gevoerd met een tractor-kar (kar van het deftige type).

Het dorpje El Castillo ligt niet zo ver van de lodge, aan dezelfde zijde van de vulkaan.  Ook dit gebied kende ooit landbouw, en zoals overal hier werd er suikerriet, koffie en bananen geteeld.  Eén van de boerderijen is omgevormd tot een bos-herstellingsgebied.  We bezoeken dit project.  Er worden vlinders  uit verscheidene lokale biotopen gekweekt.  Tijdens de levenscyclus van ei tot vlinder zijn er verschillende stadia.  Het rupsstadium is het eerste.  Opdat rupsen zouden ontwikkelen tot uiteindelijk vlinders, hebben zij bladeren nodig van 1 plantensoort.  Dus daar waar de betreffende plant aanwezig is, kan een bepaald soort vlinder ontstaan.  

In dit project doet men wetenschappelijk onderzoek naar de verschillende stadia en levensvoorwaarden in de levenscyclus van een vlinder.
Naast vlinders kweekt men hier ook enkele soorten lokale kikkers.  Kikkers die overdag actief zijn, zijn erg kleurrijk, maar giftig. De meeste kikkers echter leven ’s nachts.  Kikkers voeden zich dikwijls met bepaalde soorten insecten, insecten die soms heel wat groter zijn dan zijzelf.  Eerst doden ze die insecten een dan peuzelen ze die op.

Zowel vlinders als kikkers hebben heel wat natuurlijke vijanden.  Er is dus maar een klein percentage van de gelegde eieren die in de natuur uiteindelijk uitgroeit tot een volwassen dier.
Vanuit onze volgende overnachtingsplaats La Fotruna, bezoeken we het Ecocenter Danaus.  Ook dit is een kleinschalig project voor herbebossing.  Hier is ook een rivier, een meer en een aantal poelen waardoor vogels en andere dieren aangetrokken worden.  Hier is een meer beperkte vlinderkwekerij en van nature uit komen er kikkers voor.  Maar de meeste slapen overdag, dus niet te zien.
Voor de volgende dag hebben we om 5u50 ’s morgens een afspraak voor een ochtend-vogel-wandeling  in een groot privé natuurgebied waar er een aantal bruggen en hangende bruggen  in het wandelpad ingelast zijn.  Hangende bruggen hebben het voordeel dat je een eind hoog boven de grond wandelt en op die manier dichter bij de boomkruinen vertoeft.  Hierdoor is het mogelijk om dieren hoog boven de grond dichterbij te kunnen observeren.

 ’s Morgens maken we de wandeling met een gids.  We zijn twee uur voor  het gebied opengaat voor het grote publiek.  Het is dus nog rustiger en minder warm.
Later op de dag gaan we nog eens, nu zonder gids.  Met het toegangsticket kunnen we meermaals terug keren.