Reisverhaal «Noordwest Bali en oost-Java»

Indonesië | Indonesië | 5 Reacties 05 November 2015 - Laatste Aanpassing 09 November 2015

5. West Bali Nationaal Park

Bali Barat (West) Nationaal Park

Bali telt weinig nationale parken, maar in het uiterste noordwesten is er een nationaal park dat zowel land als zee omvat. Het gedeelte op het land bestaat uit verschillende biotopen, er is mangrove, savanne, regenwoud. In de zee liggen de mooiste koraalriffen van Bali.

de badkamer in de homestay in Pemuteran heeft een half overdekte badkamer. De douche is een moderne versie van een oud systeem. Het lijkt alsof het water uit een kruik loopt

Nadat we de bagage hebben afgezet in de homestay in Pemuteran, rijden we direct verder naar het hoofdkwartier van het Nationaal Park. Ik had gelezen dat de rangers geen Engels verstaan noch spreken. En dat blijkt dus waarheid te zijn. Met de eerste man die we zien is geen communicatie mogelijk. Gelukkig komt kort nadien een groepje van 3 dames met een gids naar ons toe. De vrouwen zijn zeer tevreden van hun gids. Blijkt dat Nono de enige goede gids is in het park en dat hij bovendien vrij goed Engelstalig is. De man is een natuurliefhebber, kent veel van vogels en zeeorganismen en hij is stichter van een vereniging die de wegwerpmentaliteit van de Balinezen wil veranderen door voordrachten en workshops in scholen.

Wij spreken af met hem om de volgende dag in de vroege ochtend en in de late namiddag een vogelobservatietocht met ons te maken. Twee van de drie vrouwen en wij zullen tussenin een uitstap naar het “Herteneiland” maken. Daar liggen de koraalriffen. Voor elke toegang tot het park moet er een gids ingehuurd worden.

We zien heel wat vogels.

de Balispreeuw (Leucopsar rotschildi), de enige endemische vogel van Bali, is in dit nationaal park met succes opnieuw uitgezet. Omdat de vogel op de zwarte markt veel geld waard is, zijn hier permanent rangers als bewaking van deze mooie vogel. Het mannetje, te zien op deze foto, heeft een kuif die hij open waaiert als hij het vrouwtje wil versieren

Blauwstaartbijeneter of Blue-tailed bee-eater (Merops philippinus)

Gestreepte Baardvogel of Lineated Barbet (Megalaima lineata)

Zwarte Ekster of Racked-tailed Treepee (Crypsirina temia)

Javaanse Rupsvogel of Javan Cuckoo-shrike (Coracina javensis)

Soendamenievogel of Fiery minivet (Pericrocotus igneus)

Roetkopbuulbuul of Sooty-headed Bulbul (Pycnonotus aurigaster)

zonder titel

Grote Beo of Common Hill Myna (Gracula religiosa)

Bruinkopbijeneter of Chestnut-headed Bee-eater (Merops leschenaulti)

Indische Brilvogel of oriental white-eye (Zosterops palpebrosus melanurus)

Jungledwergijsvogel of Rufous-Backed Kingfisher (Ceyx rufidorsa)

Kopersmid of Coppersmith Barbet (Megalaima haemacephala)

Collared Kingfisher (Todiramphus chloris)

Zebraduif of Zebra Dove (Geopelia striata)

de juiste namen van de( meeste) geziene vogels in de vogelgids aanduiden

Snorkelen gebeurt op 2 verschillende plaatsen bij het eiland, telkens met totaal verschillende koralen en dus ook verschillende bijhorende vissen.

enkele beelden net boven het koraalrif genomen

Het “Herteneiland” heeft zijn naam gekregen omdat elk jaar in juni herten van het vasteland overzwemmen naar het eiland. Op het eiland is er geen zoetwaterbron, maar men vermoedt dat de dauw voldoende water levert aan de dieren.

een mannetjeshert zoek beschutting tegen de hitte van de dag in een gebouw van een tempel op het eiland

Woensdag nemen we de ferry naar Java. De drukte in de haven valt mee. Er varen continu schepen van Bali naar Java en vv. dag en nacht.
De schepen zien er oud en versleten uit. Geen wonder dat er hier af en toe een schip vergaat. Deze waar wij mee varen sluit gelukkig volledig de opritten voordat het schip vertrekt, en opent pas als het schip weer aan land ligt.

de ferry waarmee wij de overtocht maken

de reddingsboei waarmee al de opvarenden zich zouden moeten boven water houden

Officieel is er een verzekering inbegrepen tegen fouten van het boordpersoneel. Maar tijdens het manoeuvreren in de haven van Bali, botst er een vrachtwagen (die achteruit op het schip moeten) tegen ons (een auto moet vooruit binnen rijden). De kapitein geeft bevel aan de vrachtwagen om achteruit te rijden, terwijl wij nog op de oprit staan. Pas als er gebotst wordt geeft de kapitein teken te stoppen. Als ik de kapitein erover aanspreek, verwijst hij naar de verzekering van de vrachtwagen. In Indonesië echter is er geen verplichting voor voertuigen om verzekerd te zijn, dus ja. De chauffeur is zo met de zaak begaan dat hij zich als maar verontschuldigt en zegt dat hij het bevel van de kapitein heeft opgevolgd. We kennen dat: de ene steekt zijn paraplu op en de andere heeft niet de mogelijkheid om te betalen. Gelukkig is de franchise voor ons beperkt. De chauffeur die in dienst is van een bedrijf verdient 40.000 roepie per dag (2,5€!).
We kunnen gewoon verder rijden, al bij al valt de schade (op het eerste zicht) nogal mee.

de kapitein (hier is een gedateerde stuurhut) verstond plots geen Engels meer en kon enkel maar zeggen: verzekering chauffeur

6. Noordoost Java

We bezoeken Java in tegenwijzerzin. In tegenstelling tot Bali (5.561 km²) is Java met zijn 129.297 km² een groot eiland. Ook het aantal inwoners is verhoudingsgewijs veel meer op Java (Bali bijna 4 miljoen, Java 138 miljoen. In België is de bevolkingsdichtheid ongeveer 360 inwoners per vierkante km, in Java is dat meer dan 1000 inwoners per vierkante kilometer. Een deel van het eiland bestaat uit vulkanen, waar de bevolkingsdichtheid zeer laag is.

Het verkeer is vrij druk op de “Asian Highway 2”. De rijstijl is zoals op Bali, maar er rijden veel meer vrachtwagens. De dorpen zijn veel groter, tellen veel meer inwoners, markten, eetgelegenheden, winkels,… . Hier zien we regelmatig bedrijven en vooral: alles is omheind en voorzien van prikkeldraad of glasscherven bovenop.
De meeste mensen zijn moslim, dat merken we vooral aan de vrouwen met hun hoofddoek. In elk dorp staan meerdere moskeeën, de meeste zijn nieuw.

Vermits Java zoveel groter is dan Bali, zien we ons op de kaart dan ook beduidend trager vooruit gaan.

De eerste halteplaats is bij het Bromo-Tengger-Semeru Nationaal Park. De drie namen verwijzen naar vulkanen. Om het park te bezoeken moeten wee een jeep huren (met chauffeur) en ’s morgens om 3u vertrekken. Er zijn nog mensen in de homestay die mogen vroeg naar het park gaan, dus we kunnen de kost van de jeep delen.
Gelukkig ontdekken we ’s avonds nog dat we onze klok 1u moeten terug draaien! Het zou hard zijn als we om 1u30 ’s nachts zouden opstaan en dan nog een uur moeten wachten op het vertrek!

Het is nog pikdonker als we vertrekken met de jeep. De chauffeur rijdt op zijn Indonesisch, d.w.z. op een meter afstand van de voorganger rijden. Maar ja we kunnen maar hopen dat alles goed verloopt, de man rijdt zeer dikwijls deze weg. Een uur later en op een hoogte van 2700m stappen we uit. We waren verwittigd, het zou hier niet warm zijn. Nu kunnen we voor 1 maal onze trui en jas ook in Indonesië gebruiken. Mannen en vrouwen verkopen hier mutsen en sjaals, anderen verhuren jassen. De meeste mensen hier boven zijn Indonesiërs, zij bibberen en beven van de kou. De blanken zijn deze temperaturen meer gewoon, onze kledij is technisch ook beter.

Na een korte wandeling staan we op de top van de Penanjakan, een berg van 2720m hoogte, met een prachtig uitzicht op de Bromo (2329m) en de Semeru (3676m).

Rond 4u30 zien we het eerste ochtendgloren en nog voor 5u komt de zon op.

het ochtendgloren met zijn mooie rode kleur.

en hier is de zon

wat meer rechts hebben we een mooi zicht. De grootste en achterste berg is de Semeru, vooraan is de Batok, een mooie vulkaan. Links ervan en en rokend bevindt zich de Bromo. Uit de Semeru komt nog een kleine rookpluim.

De Semeru is de hoogste berg op Java en een actieve vulkaan. Zijn laatste uitbarsting was op 8 oktober 2015.

De Bromo is op dit moment, en dat sinds 3 november 2015, onrustig. Normaal kan men via een steil pad en 280 treden tot op de kraterrand komen. Maar door de hevige zwaveldampen is deze voormiddag (5 november 2015) de beklimming verboden.

De Batok is net zoals de Bromo een vrij jonge vulkaan. Momenteel is deze rustig.

alleen zijn we hier zeker niet. Tientallen en tientallen jeeps zijn deze ochtend de berg opgereden. Velen kwamen van een heel eind verder en zijn kort na middernacht vertrokken.

onze jeep heeft net voor de terugrit om 8u het opgegeven. Kort daarna kwam een andere ons ophalen.

Vroeger waren hier in dit gebied 2 vulkanen, de Tengger en de Semeru. De Tengger is lang geleden, na een uitbarsting zijn top kwijt geraakt. Nu blijft er een diepe krater over met een diameter van ongeveer 10km. Op de bodem ligt er een dikke laag zand, vulkanisch zand. In deze krater zijn nadien 3 nieuwe vulkanen ontstaan waarvan de Bromo en de Batok er 2 zijn.

op de bodem is de zandzee te zien

een deel van de zandzee is door een soort gras begroeid, de hellingen in dat gebied zijn ook begroeid. Hier heeft al lang geen vulkanische activiteit meer plaats gevonden. Dit gebied noemt en de savanne

links het koppel waarmee we de jeep delen, rechts de chauffeur

een heel bijzonder zicht, de grote zandvlakte. Hier met een aanhoudende processie jeeps

Om de Bromo vulkaan te bestijgen houden de jeeps halt op de zandvlakte. Omdat er zich echter een boeddhistische tempel in dit gebied bevindt, moeten de jeeps op afstand blijven. De wandeling tot aan de trap (280 treden) is stijgend. Bij de parkeerplaats staat een grote groep mannen met een pony hun diensten aan te bieden om de wandelaars tot aan de trap te brengen, op de rug van hun dier. Naar elke aankomende jeep loopt een groepje mannen met hun paard. Eens de toeristen uitgestapt zijn, blijven de mannen hen een tijdje achtervolgen.

de Batok lijkt zo op de zandvlakte geplaatst te zijn

de Hindoe tempel

de Bromo spuwt meer en meer zwavelhoudende gassen. Wat later deze voormiddag wordt de beklimming op de trappen afgesloten voor bezoekers

de trappen zijn goed te zien. Boven is de rand vaan de krater zo smal dat er een balustrade moet zijn opdat de mensen niet in de krater zouden vallen

overal waar de jeeps halt houden zijn verkopers , voedsel- en drankstalletjes en paarden

we hebben geluk, het is hier deze ochtend erg helder.

Afstanden hier boven lijken korter dan ze in werkelijkheid zijn

op een enkele plek in de zandzee liggen enkele versteende overblijfselen van een vulkaanuitbarsting

op de terugweg houden we nog even halt zodat we van af een hoogte beter de krater van de Bromo kunnen zien

Surabaya is de op een na grootste stad van Java. In de stad zelf wonen meer dan 4 miljoen mensen, in groot Surabaya meer dan 7 miljoen. Er is zeer veel verkeer, het gaat dus erg langzaam. Zonder veel moeite vinden we onze overnachtingsplaats.

Surabaya is ook een grote havenstad. We nemen een kijkje in de haven.

grote, oude schepen

In de stad komen aanhangers van zowat alle mogelijke religies voor. We komen langs de oudste katholieke kerk in de stad, gebouwd in 1899 en geopend in 1900. Zowel de architect als de pastoors waren Nederlanders.

We bezoeken 2 moskeeën. De grootste is de nationale Al Akbar moskee. Onze taxichauffeur spreekt een bewaker aan. De man spreekt wat Engels en geeft een goede rondleiding.

in deze ruimte kunnen 2500 moslims komen bidden. Wij “ongelovigen” mogen van buiten kijken, maar niet naar binnen

vrouwenafdeling in de moskee

hier moet ik mijn sarong en mijn tempelsjaal gebruiken

omdat er onderhoudswerken aan de lift gebeuren kunnen we niet naar boven in deze 99m hoge minaret

aan de moskee zijn er 2 zijzalen. Zij worden gebruikt om trouwfeesten te geven. Elke zaterdag en elke zondag is er een feest in elk van beide zalen. Huurprijs 10 miljoen roepie (kleine 700€)

De oudste moskee is de Ampel moskee, uit de 15^de eeuw.

als we aankomen doet een man teken dat ik binnen mag. Stephan treuzelt wat en wordt weg gejaagd. Deze moskee is binnenin mooier en met hout afgewerkt

De Ampel moskee ligt in de Arabische wijk. Om bij de moskee te komen moeten we door een souk straatje

ik neem een foto, de man bij het kraampje lacht en we zeggen in het Indonesisch “goede avond”. Mensen zijn steeds blij en lachen als we hen in hun taal aanspreken. We kennen enkele woorden en zinnetjes, de mensen weten niet dat we echter weinig van de taal kennen

moslims, overal ter wereld, zijn gek op mierezoete zoetigheden

In de Chinese wijk, een vuile wijk, ligt er een boeddhistische tempel

In Surabaya is de grootste Indonesische sigarettenfabriek gevestigd. Een Chinese man was in Surabaya verzeild geraakt, had een kleine winkel en trouwde met een Indonesische. Hij begon thuis sigaretten te maken waar zowel tabak als kruidnagels in verwerkt werden, de kretek sigaretten. De ooit arme man werd rijker en rijker en hij stichtte in dit gebouw zijn bedrijf. Hij trok ook vrouwen aan om er te werken, iets wat toen (1913) een heel ongewoon gegeven was in Indonesië. Later werd het bedrijf doorgegeven aan zijn tweede zoon en ook in de volgende generaties ging de zaak over in handen van telkens de tweede zoon. De vierde generatie heeft geen zonen en verkocht het bedrijf in 2005 aan Philip Morris.

de topgevel van het gebouw, nog uit de Hollandse tijd

4 tabakssoorten uit Indonesië, één uit Brazilië en één uit de USA worden gemengd

naast de 70% tabak komt er ook 30% kruidnagel voor. De kruidnagel van Bali, Java, Madagascar en Zanzibar worden gemengd

Er staat in het bedrijf nog geschreven dat de sigaretten in de beginjaren als “gezondheidsproduct” werden verkocht. Kruidnagel zou immers goed zijn voor astmalijders!
De meisjes die hier de rondleiding geven roken gelukkig niet.

dat er veel, zeer veel geld werd en wordt verdiend in de tabaksindustrie kunnen we merken aan de luxe goederen die de familie verzamelde, zoals deze kluis om juwelen te bewaren

een Duitse drukmachine om de verpakkingen van de sigaretten te drukken, in het verleden

ook in Indonesië moeten er waarschuwingen vermeld staan op de pakjes sigaretten. Ondanks de duidelijke foto’s zien we dat heel veel mensen hier roken

blijkbaar worden de kruidnagelsigaretten ook in Nederland en Vlaanderen verkocht

tijdens de weekdagen van 6u ’s morgens tot 15u zitten hier 600 vrouwen manueel sigaretten te rollen (zonder filter). Ze moeten minstens 320 stuks per uur rollen. De 6 topvrouwen rollen er meer dan 400 per uur. Zij zitten op een afzonderlijke plaats. Als de vrouwen aan het werk zijn is het absoluut verboden om foto’s te maken

Niet zover van het Sampoerna gebouw ligt de “rode brug” Hier en in de omgeving werd zwaar gevochten. De beslissende slag werd op 10 november 1945 geleverd. 120.000 jongeren uit Surabaya en de omgeving vochten hier voor de onafhankelijkheid van het land. De geschiedenis op dit moment was zeer complex. De Japanners, die Indonesië bezet hielden, hadden zich op het einde van de WO II overgeleverd aan de Engelsen, die toen ook een deel van Indonesië hadden bezet. De Engelsen wilden de zeer vele Indonesische krijgsgevangenen vrij laten, maar de Indonesiërs zagen de Engelsen als de helpers van de Hollanders, die ze helemaal niet meer zagen zitten na de lange kolonisatietijd. Een belangrijk deel van de Japanners steunden de Indonesiërs in hun onafhankelijkheidsstrijd. Indische troepen hielpen in deze beslissende strijd de Engelsen.

Als we voorbij het omheinde en sterk beveiligde stadhuis rijden, zien we kinderen spelen in de fonteinen

Toch nog even een beeld van het verkeer

tussen de auto’s, bussen, moto’s, vrachtwagen en fietsers, rijden hier nog “traditionele” taxis, moto’s of fietsen waar vooraan een kar aan vastgemaakt is. In die kar zitten dikwijls vrouwen, jongeren, soms kinderen of pakken. Veilig ziet zo iets er niet uit!

Buiten het stadscentrum ligt bij de monding van de Kali Londo, een van de rivieren die door Surabaya loopt, een zeer groot mangrovegebied. Universiteiten uit verschillende landen doen hier onderzoek, en bedrijven (zoals de nationale brandstofindustrie) steunen al de projecten.
We rijden naar dit Ekowisita Mangrove Wonorejo gebied. Op verschillende plaatsen is er nieuwe beplanting van mangrovebossen. Maar net iets verder zien we dat er hele woonwijken in het mangrove gebied gebouwd worden.
Vandaag is het zaterdag en veel mensen, vooral koppeltjes, komen naar het gebied. Maar zoals overal in Indonesië zien we ook hier bergen vuil liggen

in plaats van de bodem met mangrovekrabben, zien we hier plastiek en nog eens plastiek

Er is de mogelijkheid om de natuur in het mangrovegebied te bezoeken met een bootje

er komen hier een aantal vogelsoorten voor. We moeten de bootsman wel telkens opnieuw “pelang pelang” vragen, dat hij veel trager zou varen. Gelukkig is er ook een Indonesische man mee, die vogels wil fotograferen

We zien enkele vogelsoorten, er komen er meer voor in dit gebied

Grote Zilverreiger of Great Egret (Ardea alba)

door het geluid van de motor vliegen de reigers weg

Mangrovereiger of Striated Heron (Butorides Striata)

Chinese Woudaap of Yellow Bittern (Ixobrychus sinensis)

Turkooisijsvogel of Small Blue Kingfisher (Alcedo coerulescens)

Waterhoen of Common Moorhen (Gallinula chloropus)

Witborstwaterhoen of White-breasted Waterhen (Amaurornis phoenicurus)

plots zien we in het water een erg grote waterslang

Waar de rivier in de zee uitmondt leggen gaan we aan wal. Een bamboe bruggensysteem brengt ons naar observatiehutten. Hier zitten vissers lawaai te maken, dus geen vogels te zien

observatiehutten

de bruggen van dunnen bamboe veren bij elke stap. Hopelijk breekt de bamboe niet als wij er over stappen

In dit gebied komt ook de python voor. In een kooi zit een gevangen exemplaar. Eenmaal per maand krijgt het dier 10 cavia’s als voedsel en blijkbaar is het vandaag de dag. De cavia’s worden een voor een in het hok gelaten. Na korte tijd wurgt de python de cavia, waarna het diertje naar binnen geslikt wordt. Pas na een maand zijn alle cavia’s verteerd. Hopelijk komen we de python niet tegen!

hier wordt de voorlaatste cavia naar binnen gewerkt