Reisverhaal «terug in Oman, de kust en het Hajar gebergte»

Oman, nog een land in het Midden-Oosten | Oman | 3 Reacties 26 November 2018 - Laatste Aanpassing 30 November 2018

8. Oman, het noordoosten

We steken ’s morgens de grens over van de VAE naar Oman.

Langs de noordkust zijn er enkele mangrove-gebieden welke kunnen bezocht worden.

We gaan er langs, overal rommel en vuil, achtergelaten door bezoekers en oprukkende industrie. Vogels zijn er met moeite te zien (duiven en Witoorbulbuul in overvloed).

slechts één typische vogel

Zuidelijker ligt het dorpje Liwa, nu aan de zeezijde al helemaal ingepalmd door de haven van Sohar, 35 km verder. Het dorpje heeft een groot fort, dat echter niet kan bezocht worden.

Verder zuidelijk slaan we de weg in door Wadi Al Jizi, de weg die verder loopt naar Buraimi en Al Ain in de VAE, waar we 3 weken geleden onze tocht door de VAE zijn gestart. Zo ver rijden we echter niet (is minder dan 60 km, dus niet ver weg).

De Jizi vallei is geologisch zeer belangrijk. De Semail ofioliet in dit gebied van het Hajar gebergte blijkt het van het te zijn voor geologen. Even proberen uitleggen in een verstaanbare vorm, met weglating van alle details.

De oceaankorst (gesteente dat de bodem van de oceaan vormt) bestaat uit een opeenvolging van gesteentelagen, elk met hun eigenschappen. Die lagen worden vooral gevormd door vulkaanuitbarstingen.

de dikte van de oceaankorst varieert tussen 7 en 10 km

Wanneer nu, en dat is eerder uitzonderlijk, een oceaanplaat boven een aardplaat schuift (obductie), dan komt de oceaankorst boven te liggen. De oppervlakte van deze bovenliggende oceaankorst in de noordoostelijke hoek van het Hajar gebergte in Oman is ongeveer 100.000 km² (meer dan 3x de oppervlakte van België). Deze bovenschuiving vond plaats in het Late Krijt (96 tot 94 miljoen jaar geleden).

op dit schema kan je zien dat de zeebodem boven de continentale korst schuift. Hierdoor komen de opeenvolgende lagen van de zeebodem aan de oppervlakte = ofioliet.

Door opheffing (tegen elkaar botsen van de Iran en de Arabische plaat) ontstond het Hajar gebergte. In dit gebergte zijn dus de gesteentelagen van de ofioliet te zien.

Hier in de Jizi-vallei (maar niet uitsluitend) komt de oceaankorst aan de oppervlakte waardoor die kan bestudeerd worden. De Semail Ofioliet is de best bestudeerde ter wereld.

In de lavalaag van de oceaankorst komt koperafzetting voor, met een vrij hoog gehalte aan zink. Er komt ook een kleine hoeveelheid goud voor naast andere metalen. Doordat hier de ofioliet vrij ligt, komen de koper-zink lagen nu bij de oppervlakte voor

de typische kleur van kopererts op de voorgrond

een put waar ooit het kopererts ontgonnen werd. Dit gebied is helemaal afgesloten

huidige koperontginning en fabriek

Het gebied van de Semail ofioliet wordt sinds 1983 door Oman Mining ontgonnen voor verschillende metalen. De ertsen bevatten hoge hoeveelheden metalen.

Maar het koper wordt al meer dan 4000 jaar ontgonnen en was de start van een machtig rijk dat gebaseerd was op de handel in koper met, in de vroegste tijden, Mesopotamië. De naam Magan-rijk (2.300 – 550 v.C.) lees ik hier en daar. Maar waar dat rijk precies lag, is nog steeds niet eenduidig bepaald.

In dit gebied komt een wel heel speciale archeologische ruïne voor, nl een ziggurat. Een ziggurat is een constructie met op elkaar staande terrassen die waarschijnlijk een religieuze functie had. Ziggurats kwamen voor in Mesopotamië en Babylon. We zagen er ook in Iran. Nergens is nog het volledige bouwwerk te vinden, enkel ruïnes resten. In de periode 2300 v.C. tot 500 v.C. werden deze bouwsels opgetrokken en gebruikt.

Deze ziggurat bevindt zich in Arja, het centrum voor koper tot de 12^de eeuw.

de ziggurat

er werden grote en zware rotsblokken gebruikt (waarschijnlijk werd ook hier aan de buitenzijde het gebouw met bakstenen bekleed)

de toegang tot de ziggurat

gaat men van de toegangsroute naar boven dan zien we perfect voor ons deze spitse berg

grote steenbrokken liggen op elkaar gestapeld

Een paar km verder komt een ander geologisch verschijnsel voor, eigen aan de ofiolieten, de Pillow lava (kussen lava).
Pillow Lava (Kussen Lava) wordt gevormd wanneer hete lava (van een vulkaan) in water stroomt. Hierdoor koelt de lava welke in contact komt met het water snel af en vormt een soort huid over de nog hete lava binnenin. Deze het lava blijft lopend en vormt een kwab of bel. Wanneer de druk van de hete lava te groot wordt, barst de “huid” en wordt er een nieuwe bel gevormd. Dit proces gaat door tot alle lava vast is. Hierdoor ontstaat er een heuvel van bellen (kussens) die met elkaar in verbinding staan. Het is te vergelijken met een reeks gespoten slagroomreepjes.
Pillow lava wordt gevonden in de oceanen en ook onder gletsjers welke een vulkaan bedekken.

Dus vroeger lag dit gebied onder een zee. Op het bovenstaande schema is de pilow-lava te herkennen in de bovenste laag van de oceaankorst.

Pillow lava

er zijn zo verscheidene  heuvels te zien

Sohar is de oudste stad in Oman. Arabische schrijvers loofden de rijkdom, de connecties met het oosten, de mooie ligging van Sohar. Hier werd o.a. ook koper verscheept.
Maar in 972 n.C. werd Sohar helemaal verwoest door een Perzische dynastie. Nadien is de stad nooit meer zo groots geweest als in de beschrijvingen.

Echter tot 1749 was Sohar nog steeds de meest prestigieuze stad in Oman. In dat jaar werd de hoofdstad van Oman verplaatst naar Muscat.

De haven van Sohar is ongeveer 20 km² groot en is een samenwerking voor 50% Oman regering en 50% Havenbedrijf Rotterdam, opgericht in 2002. In 2004 kon de lading van de eerste schepen verwerkt worden. O.a. hiermee bereidt Oman zich voor op de tijd na de aardolie. Deze haven ligt, net zoals alle havens in Oman, voorbij de Straat van Hormuz, en is dus beschikbaar mocht er zich een conflict voordoen in de Golf of in de Straat (bvb. Iran dreigt de Staat van Hormuz af te sluiten als Amerika zijn sancties nog verstrengt). Bovendien is het slechts 2 dagen varen tot India, een sterk groeiende economische markt.

zicht vanuit Sohar op de haven

Naast de containers en de petrochemie is de verscheping van metalen een belangrijke pijler.
Om voldoende elektriciteit te voorzien is er een 585 MW thermische centrale op gas (mochten in Doel de vier centrales werken dan zou daar iets meer dan 2.900 MW geproduceerd worden).
Verder is er ook een ontziltingsinstallatie (zeewater ontzouten om drinkwater te maken) van 150.000m³/dag (dit zou overeenkomen met een gemiddeld waterverbruik per dag in België van 1.350.000 mensen). Maar beide installaties, elektriciteit en water werken niet op volle capaciteit.

Verder is er een olieraffinaderij, petrochemische industrie (paraxyleen, benzeen en propyleen).

een nieuwe installatie voor kunststoffen wordt nu gebouwd

Wat betreft de metalen is er een grote aanvoer vanuit Brazilië van ijzererts met het oog op de handel met India en Azië, er zijn aluminiumsmelterijen en er zouden zeldzame metalen verwerkt worden, de grootste installatie (ter wereld) na deze van China.

Invoer van auto’s, huishoudelektro, meubels en keramische bouwmaterialen zijn andere activiteiten.

De invoer in de haven van Sohar voor de Arabische, Midden-Oosten en Iraanse markt is een belangrijke activiteit.

Naast de haven is er ook de stad. Het grote fort is niet te bezoeken (men zou er werken uitvoeren).
Het oorspronkelijke fort hier dateert van 795 n.C., maar is gerenoveerd in de 14^de en opnieuw in de 15^de eeuw door de emirs van Hormuz. Het huidige fort zou 200 tot 300 jaar oud zijn, en werd 30 jaar geleden volledig vernieuwd.

rond het fort ligt een parkje

omgeving van het fort

De vismarkt is gehuisvest in een gebouw dat op een boot gelijkt. Er heerst een andere sfeer dan in de vismarkten van de VAE. Het gaat hier minder hygiënisch aan toe, vissen liggen niet op ijs.

ik heb de indruk dat de vissers (of de eigenaars) zelf hun vis te koop aanbieden

Meer zuidelijk bevindt zich in Saham een kasteel, het meest recente fort langs de kust, gebouwd halfweg de 20^ste eeuw. Ook dit fort diende om de bewoners van het dorp te beschermen in gevaarlijke tijden.

de zee, vlakbij, toont grote witte golven, de lucht is donkergrijs, de wind waait heviger dan normaal. Nu is het goed weer voor de plaatselijke bewoners, de temperatuur is gedaald tot half van de 20° …

het is hoogtij, de golven beuken tegen de constructies, het strand is verdwenen …

we keren onze rug naar de zee, daar ligt het fort

binnen is het clean, de kamers zijn duister, geen enkel voorwerp, …

gelukkig staat er een boom op het binnenplein, die geeft wat kleur …

de schors van deze accacia zorgt voor een natuurlijke versiering

ondertussen is de storm toegenomen (maar valt al bij al nog goed mee), het water slaat over de kaaimuur

Nog verder zuidelijk rijden we opnieuw een wadi in. Hier in de vlakte tussen de bergen (Hajar) en de kust liggen heel veel wadi’s die het water van de bergen afvoeren. Ook hier ligt het ofioliet aan de oppervlakte, de oceaankorst welk 96 tot 98 miljoen jaar geleden is gevormd.

hier zijn de lava-kussens meer verweerd

door reacties en verwering ontstaat er een kleurenpalet

dit is de originele kleur van het gesteente. Door oxidatie (reageren met het zuurstof uit de lucht) ontstaat de chocoladebruine kleur

overal hier waar deze kleur voorkomt weet men dat het ofioliet aan de oppervlakte ligt

Terug aan de kust belanden we in Al-Khaburah, een groot dorp met een mooi fort, dat nu gerestaureerd wordt, maar waar we toch binnen mogen van de werkmannen (mensen uit Bangladesh)

het fort aan de landzijde

aan de praat met 2 Indiërs, toeristen welke een zaak hebben in Dubai

door de vele kantelen kon de vijand op zee gevolgd worden zonder zelf gezien te worden

en konden de vele bewoners van het dorp veilig achter de muren verschanst worden

de wachttoren is speciaal van bouw

Omdat de lucht erg donker is en er een stevige wind staat overnachten we hier in het enige hotel dat het dorp rijk is.
Na 16u rijden we nog eens naar het gebied bij het fort. Op het strand, dat nu bij laag tij vrij is, wordt er door verschillende groepen voetbal gespeeld.

We wandelen door de oude, vervallen soek

de kwaliteit van de verkochte kledij is maar matig (in vergelijking van wat we elders zagen)

de zwarte overkledij voor de dames, traditioneel, maar niet verplicht

Een groot deel van de bebouwing ten noordwesten ven het fort is afgebroken, we denken dat er nieuwbouw zal komen. De mensen die hier woonden kregen een nieuwe woonst iets meer in het binnenland.

Voor de oude soek zitten vooral erg oude mannen koffie te drinken. We worden uitgenodigd ook een koffie of thee mee te drinken. De mannen spreken maar beperkt Engels, de jongere schoolmeester kan iets meer zeggen en verstaan. Al bij al kunnen we met behulp van handen en voeten toch het een en het ander met elkaar communiceren (een foto maken vragen we niet om de conversatie niet te storen). Uiteindelijk komen we te weten dat de huizen niet met de grond gelijk gemaakt zijn voor nieuwbouwwoningen, maar dat hier, bij de kust een autosnelweg komt (vanaf de grens naar Muscat) bovenop de expressweg en de snelweg meer landinwaarts.
Een van de mannen neemt ons na de koffie mee in de soek. Hier is zijn bedrijf(je) waar een aantal molens graan malen tot bloem.

In zijn tweede zaak maalt hij koffiebonen, mengt hij kruiden en verhandelt deze producten.

Altijd interessant om met de lokale bewoners een interactie te hebben, iets wat in de VAE niet mogelijk is. Daar zijn de Emirati veel en veel meer gesloten.

Enkele beelden uit dit dorp, om je een idee te geven

vele zaakjes en winkeltjes, restaurants en koffiehuizen zijn smal en klein

In As-Suwayq bevindt er zich weer een fort. Elk dorp, elke emir, elke leider moest het dorp beschermen tegen invallen. Aan de kust staan de forten bij de zee. Van boven, verschanst achter de kantelen, kon men de ongenode gast van over de zee zien aankomen.

het fort wordt nu gerestaureerd, dat werk zal nog wel enkele jaren duren

de leembezetting moet helemaal opnieuw uitgevoerd worden

het fort heeft 2 vierkante en 2 ronde torens

er is ook een vismarkt

dit is maar een kleine tonijn zegt de verkoper ons, ongeveer 35 kg. In de Golf van Oman vangt men tonijn van meer dan 100 kg

en een soek, oud systeem

en een mooie moskee

de route gaat verder langs de kust tot Masna’ah, ook weer met een fort, dat deels gerestaureerd is, en deels als ruïne erbij staat

dit fort is gebouwd uit steen

en met leemtegels

een deel is ruïne

en een deel is gerestaureerd

de bogen zien er zo anders uit dan wanneer ze egaal bestreken zijn

ook hier is er nog een gedeelte open aan de lucht

9. het oosten van het westeljk Hajar-gebergte

Een maand geleden waren we hier niet ver vandaan, in vogelvlucht althans. We bezochten toen de landinwaartse zijde (westelijk) van het Hajar gebergte. Nu zijn we hier terug en bezoeken we de zeezijde (oostelijk) van hetzelfde gebergte. Hier is het hoogste gedeelte van Hajar, Jebel Ahkbar.

Ook hier zijn heel wat valleien (wadi’s) waar we in zullen rijden. Slechts een deel is geasfalteerd, de rest is pistebaan. We zien daarbij wel hoever we telkens geraken.

hier staat de route aangeduid welke we de volgende dagen rijden en bezoeken

We rijden het binnenland in tot Hazm. Hier staat een machtig kasteel, gebouwd als woonst door een emir-imam in 1708.

De man was vredelievend voor het volk van Oman, maar moest wel wat vijandelijke groepen trotseren.

het kasteel kan niet in zijn geheel gefotografeerd worden omdat het ingebouwd is tussen huisjes en tuinen (of rommel)

het is wel groots

en vol met kanon-schietgaten en gaten om kokend dadelsiroop door te gieten of later kogels door te schieten

Dit kasteel ligt in het binnenland. Het is een mooi voorbeeld van de Ottomaanse Islam architectuur en heeft veel mooie (en voor een fort nutteloze) versieringen.
De toegangspoort is gemaakt uit teak uit India en is 25cm dik.

een van de panelen in de poort

een ander paneel

en nog een, helemaal bewerkt

Aan de binnenzijde zijn er meerdere versterkingsbalken.

de dikte van de poort en de verstevigingsbalken

een versierde binnendeur

heel wat uren houtsnijwerk

Ook plafond en muren zijn versierd

Er is een grote opstapelruimte voor dadels, en en nog groter opvangsysteem voor de dadelsiroop, een noodzakelijk wapen bij een aanval

door deze kanalen liep de siroop en werd opgevangen in aarden kruiken

De imam en zijn opvolger liggen beide begraven in het kasteel

het kasteel heeft zijn eigen falaj systeem uitgaande van een diepe put. Hierdoor was de kans op vergiftiging van het drinkwater nihil

op verschillende plaatsen zien we nog steeds het water stromen

er zijn 2 grote, ronde torens van waaruit kanonnen naar elke plaats in de omgeving konden schieten.

er zijn verschillende types kanonnen gebruikt

zeer grote torens

merkwaardig is dat telkens de centrale kolom in deze torens mooi versierd is

versiering van de zuil in de ene toren

wat dichterbij gezien

de zuil in de andere toren

ook wat nader bekeken

tussen de torens is er een geheime gang om de kanonkogels en ander materiaal te verplaatsen.

de geheime gangen zijn speciaal verlicht

de imam had het centrale bevel over de troepen welke in zijn kasteel gelegerd waren, daarvoor had hij een goed uitgedokterd systeem om de bevelen snel door te geven.

de imam woonde in zijn kasteel met echtgenote en kinderen.

hun vertrekken lagen op de hoogste verdieping. Het grote plein voor hun vertrekken werd door de soldaten gebruikt om groenten te kweken

 in de lange kamer bewaarde de imam belangrijke papieren en hield hij vergaderingen

de bezoekerskamer bevond zich ook op deze verdieping

de kamer waar de zonen vanaf de leeftijd van 8 jaar samen sliepen

in de kamer van de imam en zijn vrouw sliepen ook al de kinderen tot de leeftijd van 7 jaar

ook hun luxe gebruiksvoorwerpen, wapens van de imam, juwelen, kledij, alles stond in deze kamer

daarnaast was de slaapkamer van de dochters vanaf 8 jaar. Eerst studeerden de zonen en dochters samen, maar vanaf de leeftijd van 14 jaar werden de dochters klaar gemaakt voor een huwelijk, lessen in schoonheid, kledij, parfum, … (niets praktisch)

de lessen werden op een lagere verdieping gegeven, hier het lokaal waar de koran werd onderricht. Ook talen, wiskunde, geschiedenis en andere vakken werden onderwezen

er was weer een grote keuken voor het geval er vele gasten bleven eten.

verder was er ook een gevangenis, met verschillende soorten cellen, afhankelijk van de misdaad.

een gewone cel, weinig beweging mogelijk

in deze kerker kwamen de zware delinquenten terecht. Hier was enkel een mogelijkheid om te staan. Ze moesten hier blijven tot ze bekenden, en deden ze dat niet snel genoeg dan was dit de vergeetput

minder zwaar veroordeelden werden met hun been, benen, handen vast gekneld in een houten balk. Geen beweging mogelijk

Na een bezoek aan dit kasteel slaan we af naar wadi Hoqain, de volgende en brede vallei. Om vandaar verder zuidwestelijk te rijden meten we het 2 maal vragen. De weg staat immers niet op de gps aangeduid. Telkens vriendelijke Omani die ons zeggen achter hen te rijden omdat ze een stukje in dezelfde richting gaan. De weg gaat door de bergen, het Hajar gebergte

Op bepaalde stukken bestaat de weg helemaal nog niet, men is bezig of met het tracé te trekken, of met een brug te bouwen. Dan gaat het tijdelijk rijpad over stenen en steentjes, door de wadi, over een grindpad, en weer door de wadi. Bulldozers en werfvrachtwagens kruisen onze route, als we twijfelen is er wel een vrachtwagenchauffeur die ons helpt welk pad te kiezen.

Hier en daar staan er resten van wachttorens, soms ver af, soms iets dichterbij.

Voordat we op een grotere weg komen, houden we halt om ons tentje op te zetten. Na 2 dagen grijs en winderig weer, is het weer kampeertijd.

Ar Rustaq bezit ook een groot fort om de toegang tot zijn wadi te beschermen.

ons eerste zicht op het fort

buiten het fort zien we deze falaj

Het is een fort met kamertjes en kamers, gangen en gangetjes, bochten en bochten in trappen en gangen, zijkamers en achterkamers, goed om erin verloren te lopen. Dat was natuurlijk ook de bedoeling zodat een aanvaller en zijn troepen niet zo gauw het fort konden innemen. Vanop de hogere verdiepingen waren er telkens roosters om de kokende dadelsiroop door te gieten als de vijand een verdieping lager zou binnen vallen. Er zijn verschillende torens, op verschillende momenten in de geschiedenis gebouwd, met kanonnen, schietgaten en gaten om, weeral, de dadelsiroop in kokende vorm, door te gieten. De kamers zijn echter niet verlicht en al evenmin zijn er voorwerpen tentoon gesteld. Niet zo een probleem, we hebben al enkele (!?) forten bezocht en kunnen het ons allemaal wel voorstellen.

alleen al de toegang vinden is een halve doolhof, wat bij de makers ook de bedoeling was.

Het eerste fort dat hier stond was uit de tijd van de Perzen rond het jaar 600. De eerste imam welke hier kwam bracht de hoofdstad van Oman over van Bahla naar Rustaq (Bahla fort bezochten we aan de overzijde van de Jebel Akhdar) in 1650 en herbouwde het fort. In de eeuwen nadien werd het fort meermaals herbouwd en bijgebouwd. Nu is dit een reusachtig complex.

nergens kunnen we het fort in zijn geheel zien, steeds zit er een deel verstopt

ook hier heeft het fort een eigen bron en een eigen falaj waar de badkamers van de imam en zijn zonen, van de echtgenote en de dochter, en van de militairen op aangesloten was

de bron bevindt zich diep onder het fort

de toegangspoort is verweerd, waarschijnlijk ook in teak gemaakt, dik en nog heel sterk

er is nog een versiering in het hout

machtige torens, later aan het fort toegevoegd

hier staan we in zo een toren met de centrale zuil via bogen verbonden met de muren

een voorbeeld van een kamertje met rechts een deur naar een ander kamertje en vooraan nog een kamertje dat dan ook weer toegang geeft tot een trap

door een opening in de muur hebben we zicht op de oases

en vanop een platform zien we ze nog beter

enkele plafonds zijn mooi versierd

er is een grote ovale toren die niet dient voor verdediging

van daarboven zien we ver

en ook 2 graven minder dan 100 jaar oud

een ongelofelijke wirwar van gebouwen

en verschillende soorten deuren

Wat verder slaan we de vallei Wadi Bani Awf in. Het zou, volgens de reisgidsen, de mooiste bergwadi zijn. En dat is ook het geval. De eerste 11 km gaan door een smalle kloof waar de Awf rivier door stroomt (als er water is).

De geasfalteerde route eindigt bij het lokaal ziekenhuis. Daar begint de pistebaan, soms vrij vlak, soms stenig, soms zandig, soms steil omhoog en erg stenig, maar vooral door een mooi berglandschap.

een man verwijdert onkruid in zijn veldjes

hier is het gesteente helemaal anders, van ver lijken het net allemaal vezels

het pad kronkelt

hier is het gereden door een bulldozer op metalen rupsbanden, de auto gaat dan op en neer

sommige rotsen hebben erg grillige vormen

de auto geraakt steeds meer onder het stof

Az Zammah is een klein dorpje onderweg

het pad ligt er niet overal even goed bij, vooral op steile hellingen ligt het slecht met ofwel los zand ofwel met keien

allerlei soorten schapen langs de weg

en vooral veel geiten die dikwijls allerlei moeite doen om toch aan sappige blaadjes te kunnen

Na een aantal km zien we een grote kloof. Momenteel is er weinig water in. Men kan daar in wandelen, hoewel het woord wandelen veel te braaf klinkt voor het klimmen en klauteren.

Deze piste gaat over het Hajar gebergte naar Al Hamra waar we een maand geleden waren. Die rit rijden we nu niet.

Terug in de vallei van Rustaq komen we bij het fort Al Awabi. Het is een eerder klein fort, het voornaamste is het uitzicht. Het fort staat bij de toegang tot wadi Bani Kharus.

de toegang tot de vallei ligt vlakbij

Nadien rijden we deze wadi in. De weg is over de ganse lengte geasfalteerd. De vallei is breder, veel meer bewoond, en minder steil dan de vorige. Ook de uitzichten zijn minder spectaculair.

hier een veld doen ontstaan is hard werken om de grote stenen te verwijderen

kleine terrassen die water krijgen via de falaj (zie je op de foto als grijze leiding in het midden

een kleine moskee naast de dadeltuin

Een bijzonderheid hier is het gesteente aan de oostzijde van de vallei. Dat onderste gesteente heeft een ouderdom van 600 miljoen jaar en ligt hier als onderste laag. Boven deze oude laag ligt een laag welke 270 miljoen jaar geleden is gevormd. Tussenin ligt er een smalle laag die 330 miljoen jaar overbrugt. Een verklaring van geologen is dat het oudste gesteente opgeheven is en boven de zeespiegel zou gelegen hebben. Bij een latere bezinking is de jongere laag afgezet op de oude laag.

Wat verder in de vallei wordt er aan terrassenlandbouw gedaan. Het water wordt via een falaj uit de bergen aangevoerd.

In de vallei is het rustig om de tent op te zetten

Wanneer we terug keren zien we verscheidene waterputten in de wadi. Bij één zijn 2 mannen bezig, en het lijkt zware arbeid, om water op te trekken in een emmer of een vat

Terug in de hoofdvallei vervolgen we de weg en slaan we de weg in een volgende wadi in, wadi Mistal. Deze wadi is weer speciaal. Na het hoofddorp, dat nog vrij vlak ligt, gaat de geasfalteerde weg door uitgehakte rotsen. Enkel de wadi gaat daar door een vrij nauwe kloof. Wanneer we afdalen komen we in een enorme vlakte terecht, volgens de reisgidsen in een kom, helemaal omgeven door bergen.

de bodem is hier bijna verticaal opgeheven

het gesteente is weer van een andere samenstelling

op de voorgrond de wadi, op de achtergrond de bergen welke de opstaande randen van de kom vormen

Ver voor ons, in de ochtendnevel, doemt het Jebel Akhbar gebergte op. Hier hebben we een maand geleden aan de overzijde van de berg gereden tot een hoogte van 2100m.

hogerop zien we een dorpje liggen, het lijkt wel een soort fort te zijn

De weg is tot ongeveer 28 km ver, nog steeds in de kom, geasfalteerd. Hierna is het asfalt gedaan en begint er een niet te beste pistebaan, voor 3,5 km naar het dorp Wukan.

Wukan ligt zowat in het midden van de foto

onderweg komen we langs een groot huis, vele huizen hebben beschilderde glasramen ofwel spiegelglas. Een inkijk heb je nooit, zelfs niet door het hek of de poort

eerst nog een dorp met smalle straatjes in oneffen, ruwe beton -om niet te slippen door de steilte van de weg- met een wachttoren

De weg is steil en smal, slechts hier en daar is er een voorbijsteekplaats.

we komen dichterbij

Na een korte tijd zijn we boven. Parkeren doen we op de eerste parking, er lijkt ons weinig plaats te zijn verder op.

de weg van bovenaf gezien

een van de betere huizen in het dorp Wukan blijkt leeg te staan

er is een kleine gerestaureerde uitkijktoren

uitzicht op het dorp

Verrassend, in dit dorpje is er een lodge, slechts 2,5 maanden open. Hier spreekt een Omani on aan, hij preekt enkele woorden Nederlands en goed Duits. Hij studeerde in München en is nu reisgids voor Duitstalige gasten, nu vandaag 2 dames.
Van hen krijgen we de info dat de wandeling langs de tuinbouwterrassen helemaal niet meer een steil en moeilijk pad is (zoals in de reisgidsen staat). Reisgidsen zijn heel snel verouderd, we hebben van 4 uitgaven de nieuwste reisgids en geen enkele is up-to-date in dit land waar alles razendsnel verandert.
Na een koffietje starten we dus ook deze schitterende wandeling.

op de achtergrond is er een eerste zicht op de kom

terrassen worden steeds afgeboord met stenen, soms heel veel lagen dik. Het moet een enorm en zwaar werk geweest zijn om ze te maken

of de vrouwen, welke we hier zien lokaal zijn of oosterlingen welke hier werken, weten we niet. Ze zijn alleszins zeer gesloten

Het pad is helemaal aangelegd met in totaal (op en neer) iets meer dan 1.400 traptreden.

met hier en daar zitbanken om van het landschap te genieten, een unicum in Oman

als maar hoger langs de terrassen

Het oude pad is nog zichtbaar, aartsmoeilijk.

De wandeling gaat langs de vele, kleine terrassen die lokale mensen tijden geleden (hoelang kunnen we niet achterhalen) hebben aangelegd.

door de groene kleur van de gewassen is het geheel heel aantrekkelijk

Hier kweekt men als bovenste laag dadels -de palmen beschermen de andere gewassen welke minder hoog groeien. Verder worden er Middellandse Zee groenten en fruit geteeld zoals vijgen, abrikozen, granaatappels en broccoli, bonen, rucola, … en voor de dieren alfalfa.

Omani werken hier niet in de tuintjes, het zijn mensen van Bangladesh die blij zijn werk te hebben in een veilig land

welk gewas dit is kunnen we niet te weten komen want de mensen uit Bangladesh spreken met moeite een woord Engels en wij spreken hun taal niet

allerlei soorten bomen staan hier door elkaar

granaatappelboom, nog enkele rotte vruchten zijn te zien

een vijgeboom

een ideale plek voor de oermens, een grote grot en water voor de deur. Maar kwam die oermens hier ook voor?

Het ganse gebied ligt steil op de helling en is zeer goed beschermd tegen de vraatzucht van de geiten. In het begin is er een hek dat spontaan toevalt, op het einde van de wandeling net hetzelfde.

de geiten, eigendom van dorpelingen, zien we boven

Water is hier geen probleem, het komt uit dit gebergte, en wordt via falaj rondgeleid.

op vele plaatsen groeien er wieren in de falaj

boven is er een diepe waterpoel waar enkele falaj samen komen

en of het water hier stroomt …

De uitzichten zijn hier schitterend zowel op al het groen als op de bergen.

de groene terrassen bij het dorp

wingerd- of druivenranken geven een mooie bruine kleur

deze werden geplant om schaduw te geven daar waar geen fruitbomen of dadelpalmen zijn

ook de bomen krijgen hun herfstkleur. In de reisgids lezen we dat het hier vooral in de lente mooi is (februari) als de fruitbomen bloeien

grillige rotsen

Van hierboven hebben we een grandioos uitzicht op de geologische kom.

de enige toegang tot de kom, gefotografeerd op de terugweg

Mensen voor wie dit allemaal maar niks is, kunnen nog een heel zware tocht maken over rotsen en losse stenen om over de bergen op het Saq plateau te belanden. Vandaag zien we zo geen bergbeklimmers.

hier is het pad om verder te gaan ….

het goed aangelegde pad eindigt bij een wachttoren. Als we zouden doorstappen zijn we hier op 20’, maar door de vele fotostops doen we er bijna een uur over

nog enkele minuten en we zijn er

Het is hier erg mooi, de wandeling is dat ook, niet zwaar en veel gelegenheid om foto’s te nemen.

tientallen en tientallen foto’s kunnen we hier maken, gelukkig leven we in het digitaal fototijdperk

het is een raadsel hoe sommige stukken rots nog recht blijven staan

een licht middagmaal smaakt na de wandeling

Wanneer we terug afdalen naar Wukan komt de zware bewolking het uitzicht op de bergen al ontnemen. ’s Morgens is het nog nevelig, een uur later zijn de wolken er al. Per toeval hebben we het juiste moment.

Terug de vallei uit rijden we naar Nakhal, een groter dorp of klein stadje. Ook hier staat weer een groot fort, dat op de briefjes van 500 baisa (een halve rial of 1,25€) is afgebeeld.

het grote fort is dit, onderaan staat het fort van Hazm

2vanop het fort zien we de speelplaats van de naburige school. De bel is net gegaan en de kinderen hollen naar de bus. Het weekend is begonnen (donderdagnamiddag )

Wat verder dan het fort zijn er warmwaterbronnen. Het is daar erg druk, een groep Duitse toeristen zit pootje te baden. Verder zitten er wat lokale jongens in het warmwaterbad te genieten.

ook hier is een gsm onafscheidelijk

In de kleine meertjes iets verder stroomafwaarts waadt een vrouw en haar kinderen in het water. De jongens in enkel een half lange broek, de meisjes met al hun kleedjes aan, net zoals de mama.

Terug op de weg slaan we een eind verder een zijweg is, de andere richting van het Hajar hooggebergte. Voor we bij het einddorp zijn is het tijd om de tent op te zetten, een van de laatste malen op deze reis.

Er rijden weinig mensen langs, ze wuiven of stoppen, allemaal erg vriendelijk

op het einde, bij Wadi al Abyad is er een grote oase. De vallei van de wadi zelf is zeer ontoegankelijk. Er zouden kleine meren zijn welke tijdens het weekend veel volk aantrekken. Maar de stenige weg er naartoe trekt ons niet aan

We rijden de vallei terug uit richting oosten

Fanja ligt op de route Muscat-Nizwa. Dicht bij de snelweg bevindt zich de nieuwe Sultan Qaboos Moskee, voor ons een snelle foto aan de buitenzijde

Fanja heeft ook een oud dorp met huizen in vergaande staat van verval. Toch is hier en daar een huidig woonhuis met airco te zien. Eigenaardige plek om te wonen … , blijkbaar zijn er mensen die hier gewoon niet weg willen

Om hier de weg te vinden is een lokale Omani ons voorgereden. Zonder deze begeleiding hadden we het nooit gevonden, door kleine en vooral erg smalle straatjes de helling op rijden …

een kind heeft dadels van de stengel geritst en ze te drogen gelegd, tussen wat andere rommel en vuiligheid. Niet iedereen heeft het hier even breed

het oude dorp ligt op een heuvel. Hier hebben we een goed zicht op de oase en de nieuwe stad

de toegang tot het oude dorp

de bouwsels waren in klei en leem

de kanonnen staan nog gericht op de aankomst van de mogelijke vijand, nu toch al meer dan een halve eeuw geleden

hoog op een rots staat een wachttoren

en aan het andere eind van het oude dorp is er nog één

en in de wadi bij de oase nog één. Oman staat vol forten en wachttorens, wel heel effectief want het land bestaat al lang (vanaf ongeveer 3000 v.C. waar het Magan genoemd werd). De Perzen die hier gedurende 1000 jaar de kust ten westen van Muscat bezet hielden, geraakten nooit in en voorbij de bergen (Hajar)

ik las een tijd geleden ergens dat de Omani rechtstreeks vanuit de middeleeuwen in de huidige tijd gestapt zijn (bijna 50 jaar geleden). Als je deze huizen ziet is dat best verstaanbaar

een nog bewoond aangepast huis

Hier op de helling is er minstens één warmwaterbron.

we volgen de falaj (open waterleiding) om bij de bron te komen

volgens de man die ons tot hier heeft voorgereden, stroomt dit water al eeuwen met hetzelfde debiet en dezelfde temperatuur …

Er zijn verschillende stenen hokjes gebouwd op de helling op de warmwater-falaj. Blijkbaar bestaat zo een hokje uit een bad waar mensen zich komen wassen

We kruisen verschillende mannen en kinderen met een plastic zak waarin zich een handdoek bevindt. In een hokje zien we eerst nog het hoofd van een man, iets later zien we voeten, dus ook hier een bad. Wat hoger op voelen we dat de temperatuur lekker warm is.

Fanja heeft ook een soek waar souvenirs verkocht worden

niet alleen souvenirs, ook hout om de BBQ te voeden. Hier wordt hout verkocht, op andere plaatsen komen mannen met een elektrische zaag bomen omzagen. Alsof er hier zoveel hout te vinden is. BBQ is een weekend-activiteit voor Omani

en natuurlijk is er vers en gedroogd alfalfa (dierenvoer)

Nadien volgen we de route richting Nizwa. De zichten naar rechts op de westelijke Hajar gebergteketen zijn weer speciaal. Het gesteente is hier vooral kalksteen dat in grote platen bijna verticaal opgeheven is.

natuurlijk moest hier de voornaamste toegangsweg door de bergen beschermd worden, we zien enkele van deze wachttorens

Aan de linker zijde is het gebergte, de Oostelijke Hajar, verder weg.

Na een tijdje verwijderen beide gebergtes zich nog verder, dit is de Semail kloof (Semail, genoemd naar het dorp waar deze kloof begint). De kloof is helemaal niet eng.

Sinds lange tijd is deze “kloof” de verbinding tussen de kust en het binnenland.
Hier lopen 3 grote pijplijnen door één met aardolie en één met aardgas, van het binnenland naar de kust, één met drinkwater vanuit de ontziltingsinstallaties aan de kust, naar het binnenland.

De kloof is ook geologisch van belang

de witte lijn is de kloof tussen het Westelijk en het Oostelijk Hajar gebergte

Aan de westelijke (linker) zijde zie je de blauwe kleur, dit is kalksteen van de Jebel Akhdar, het hoge deel van het Hajar gebergte. Aan de rechterzijde is een roze-oranje kleur te zien, dit duidt op de ofiolieten die aan het oppervlak liggen (de oceaankorst die boven de landkorst is geschoven (zie eerste deel van dit verhaal). Allemaal heel erg interessant voor geologen -en ook voor leken zoals wij.

de bergen van het oostelijk Hajar gebergte

en het westelijk Hajar gebergte

Het oostelijk Hajar-gebergte is niet toegankelijk, er zijn geen wegen. Het gebied is ook kleiner dan het westelijk deel

Nu nog enkel het gebied rond en in Muscat en onze cirkel is rond, goed voor het volgende (en laatste) verhaal