Reisverhaal «naar het noorden en de culturele driehoek (deel 1)»

Sri Lanka, Singapore en West Maleisië | Sri Lanka | 7 Reacties 16 Maart 2019 - Laatste Aanpassing 15 Maart 2019

5. op weg naar het hoge noorden van Sri Lanka

Na de westkust rijden we weer het binnenland in. Langs de kust ligt er immers een groot natuurpark, waardoor iedereen op weg naar het noorden door het binnenland moet.

We doen eerst Anuradhapura aan.

Anuradhapura is op de kaart aangeduid

Deze stad is meer dan 1300 jaar het politieke en religieuze centrum van het land geweest, waardoor geleerden en handelaars uit de toenmalige boeddhistische wereld werden aangetrokken. Nu worden vooral toeristen aangetrokken, maar ook boeddhistische pelgrims. Eén van de belangrijkste boeddhistische plekken, een heilige boom, bevindt zich immers in Anuradhapura.

de oude koninklijke steden zijn Unesco Werelderfgoed

Maar nog voor die tijd was hier al bewoning. Archeologen hebben hier vondsten gedaan uit het Ijzertijdperk, 8^ste en 7^de eeuw v.C.

De stad bestaat uit 2 delen, de Heilige stad en de moderne stad. Alleen de Heilige stad is de moeite waard om te bezoeken. Dat kan alleen met een duur dagticket, dus vroeg starten is de boodschap. Uiteindelijk bezoeken we 14 plaatsen + enkele musea.  Al deze plaatsen + alle andere archeologische vondsten behoren tot de 'heilige stad', dus knieën en schouders bedekt, geen schoenen  en geen hoofddeksels in de gebieden.

een bloes bruikbaar voor bezoeken aan religieuze plaatsen bij verschillende godsdiensten

Al deze archeologische opgravingen dateren van iets minder dan 2 eeuwen geleden.  Nadat Anuradhapura af was als hoofdstad in de 12de eeuw, verviel het tot ruïnes die werden overgroeid.

enkele beelden van een plekje op de site, vele vierkante km groot

we mogen onze voeten op de betonnen trappen en paden zetten, maar nergens op de antieke stenen

Jetavana dagoba hier bevindt zich de grootste stupa, de bouw startte in 280.  De koning welke het bouwwerk had opgedragen leefde niet lang genoeg om het in afgewerkte toestand te zien.  Zijn zoon heeft het bouwwerk voltooid.  Het was toen het hoogste bouwwerk ter wereld, 122m hoog.  Dit majestueuze gebouw wordt wel eens vergeleken met de piramides in Egypte.  
Deze dagoba is de grootste en technisch de meest uitdagende ooit gebouwd.  De koepel bestaat uit 93 miljoen (je leest niet verkeerd) bakstenen en heeft een oppervlakte van 9000 vierkante meter boven de 8m diepe fundamenten.
Na de 12de eeuw is de minaret ingestort, waardoor het bouwwerk gereduceerd werd tot een hoogte van 70m, de huidige hoogte.

bovenste foto, de dagoba overgroeid, de onderste foto, de dagoba uitgegraven

Het bouwwerk is nooit gerestaureerd geworden, waardoor het nu als een ruïne   aanzien wordt waar de boeddhistische pelgrims nauwelijks naartoe komen.

iets rechts op de voorgrond staan enkele mensen, een beeld voor de grootte van het bouwwerk

voorlezen wat er te zien is en wat de belangrijkste gegevens zijn

vanaf dit hek blootsvoets over grind, stenen en steentjes ....

Op een van de zijkanten  is er een kleine tempel, waar af en toe boeddhisten wat bloemen komen neerleggen.
Volgens de bewaker van deze kleine temple zou in het centrum van de dagoba een kleine kamer ingericht zijn waar de de heuptas en een haar van boeddha ingegraven zijn.

de bloemenhandel, waterlelies en lotussen, floreert hier.  Boeddhisten die een tempel bezoeken brengen bloemen mee om die op verschillende altaren te leggen.  Bloemenkramen doen hier gouden zaken

alle tempels hebben wel een toegang voor rolstoelrijders, meestal stokoude mensen (zo zien ze er toch uit), die door sterke mannen door het gras en over hoge stenen naar boven geduwd worden ...

Ruwanweli dagoba is witgekalkt en heeft een vergulde minaret.  De top is 103m hoog, dit bouwwerk is de op een na hoogste dagoba ooit ter wereld, gebouwd.  De dagoba werd in 144 v.C. besteld door de toenmalige koning.  Er werd zeker gedurende twee decennia aan gewerkt, maar de koning was voor het voltooien al overleden. Tijdens de volgende 14 eeuwen werd de dagoba regelmatig gerestaureerd, door opeenvolgende vorsten.  Na de 12de eeuw verviel het bouwwerk tot een ruïne en werd het overgroeid.  Tussen het einde van de 19de eeuw en 1940 werd de dagoba in zijn vroegere glorie hersteld, vooral door toedoen van een monnik.  Nu is de dagoba een plaats waar boeddhisten op bedevaart komen, wat we vandaag op zaterdag duidelijk zien.

bij de toegang zijn er watervernevelaars om de massa mensen een beetje te laten afkoelen.  Er zijn zoveel mensen hier op zaterdag, dat het voetje voor voetje doorschuiven is tot de dagoba

de dagoba

voor we de trap opklimmen zien we op de sokkel van het plateau rijen olifanten

rond de dagoba zijn er vele altaren met boeddha en plaatsen om bloemen neer te leggen.  Een ploeg met 2 grote tonnen op wielen komen regelmatig langs om alle bloemen te verwijderen zodat er weer nieuwe kunnen gelegd worden

in een andere tempel zit een monnik via een luidspreker litanieën voor te lezen waarbij na elke zin de mensen in koor een volgende zin citeren

op verschillende plaatsen op de koepel worden bamboeladders gemaakt, op hun plaats gehouden via kabels.  mannen met een borstel klimmen naar boven om de muur af te vegen

hoe eenvoudig kan het zijn om een ladder te maken ....

een klein muziekkorps bestaande uit 3 mannen loopt op kop van een processie

gevolgd door een lange reeks mensen die een nog langere doek dragen

Thuparama dagoba is de oudste dagoba in Anurad, gebouwd om het rechter sleutelbeen van Boeddha te bewaren.  Het gebouw is 'maar' 19m hoog.  Het oorspronkelijke gebouw, uit de vierde eeuw v.C.  zou er totaal anders hebben uitgezien dan het huidige, gebouwd in 1862.  1000 jaar na de eerste bouw, zou de toenmalige koning er een meesterwerk van hebben laten maken in een met goud en zilver bedekte koepel.  Wanneer de stad werd aangevallen in 993 verdween het goud en zilver.  Maar de pilaren, geschikt in vier concentrische cirkels rond de centrale dagoba zijn langer bewaard gebleven.

bij de dagoba staat een zittende boeddha, de weg er heen start met een halve cirkel, de maansteen, trappen met aan weerszijden een wachter en zuilen langs het gaanpad

een van de bewakers

de dagoba

Lankarama dagoba behoorde tot een groter kloostercomplex en werd oorspronkelijk in de eerste eeuw v.C. opgericht

in het ganse gebied leeft de Ceylon makaak, we houden dus alles maar goed vast

Mahasena paleis is genoemd naar een koning uit de derde eeuw, maar lijkt qua structuur meer op een 7de-8ste eeuwse klooster.  Hier is de Maansteen het mooist bewaard gebleven.  Een Maansteen is een halfcirkelvormige uitgehouwen steen welke onderaan een trap van een religieus gebouw geplaatst is.  Het stelt de alsmaar herhalende cyclus van geboorte - aardse leven - sterven - wedergeboren worden - voor.

resten van het paleiscomplex

Maansteen

detail

Abhayagiriya dagoba is de voornaamste restant van een voormalig groot klooster, gesticht in 89 v.C.  Eeuwen nadien was dit klooster nog altijd toonaangevend in de boeddhistische wereld.  Een Chinees schrijver welke dit gebied bezocht in de 5de eeuw vermelde dat er  toen 5000 monniken leefden, en er wisselwerking was met kloosters in China, Indonesia en noord-India.  In de 10de eeuw geraakte het klooster in verval en na de 12de eeuw werd het helemaal verlaten.
De dagoba werd gebouwd in de eerste eeuw v.C. en uitgebreid in de tweede eeuw n.C..  Toen had het bouwwerk een diameter van 106m en een hoogte van 75m.  Het is de op twee na grootste dagoba in Sri Lanka, volgens sommige bronnen zou het ooit de op een na grootste geweest zijn.

enkele duizenden jaren geleden lieten de koningen al waterreservoirs bouwen , niet alleen voor eigen gebruik, maar ook voor de mensen en de landbouw

in het archeologische gebied zijn er ook boerderijen, de dieren lopen los, zoals overal in Sri Lanka

weer een bewaker van de tempel

ook bij deze dagoba is een kleine tempel aangebouwd, een tempel van veel recentere datum

de liggende boeddha.  We horen vandaag dat er 2 soorten liggende boeddha's zijn, de ene slaapt met gesloten ogen en met voeten die volledig samen liggen, de andere is in zijn uiterste meditatietoestand met half open ogen en met voeten die ietwat verschoven liggen t.o.v. elkaar

Samadhi Buddha is een granieten beeld van een zittende boeddha in een diepe meditatie.  Het wordt gedateerd in de vierde eeuw n.C. .  Wanneer het beeld aandachtig bekeken wordt lijkt de boeddha aan de ene zijde ernstig te zijn, aan de andere zijde zou er een glimlach te zien zijn.

Kuttam Pokuna  bestaat uit 2 in steen uitgehouwen baden met versieringen, opgedragen door een koning in de 6de eeuw.  De baden werden gebruikt door leden van klooster waar monniken werden opgeleid.

een meisje poseert bij en van de baden

Op het verre uiteinde van één van de baden is een cobra te zien weke in de rotsen werd uitgehouwen.  Ook de watertoevoer is nog te zien.

Malvathu stone bridge is een stenen brug uit de 9de eeuw over de Malvathu rivier

heet is hier rustig, nog één familie en enkele lokale mensen die wat drank en fruit verkopen

Halpan stone bridge, een stenen brug over een veel kleinere rivier

beide bruggen zouden ervoor gezorgd hebben dat handelaars de oude stad konden bereiken

Jaya Sri Maha Bodhi , de Bo boom (Ficus religiosa) is het, nog hedendaags, religieus centrum van Anuradhapura. Deze boom zou gegroeid zijn uit een scheur van de Bo boom (uit India) waaronder Boeddha in 528 v.C. de verlichting zou gekregen hebben. Heel wat verhalen en legendes over hoe de scheut hier terecht zou gekomen zijn.  Om de boom te beschermen is hij langs de vier zijden door muren omgeven, maar door stormen is er in 1907 en 1911 telkens een aantal takken afgebroken.  In 1929 wou een man de volledige boom vernielen, waardoor er uiteindelijk nog één derde overbleef.  De boom was dan nog het doelwit van een aanval tijdens de burgeroorlog waarbij 146 Sinhala burgers het leven lieten.

enkel de linker tak is nog deel van de originele boom, vertelt een bewaker ons

Omdat de boom een heilige plaats is voor boeddhisten, kan men hier gratis komen.

Vessagiriya bestaat uit een groep bolvormige rotsen waaronder schuilplaatsen waren voor monniken.

Isurumuniya temple, hier vraagt men  een bijdragen van 1€. Het klooster hier is opgericht om 500 monniken een opleiding te geven, zo ongeveer 1500 jaar geleden. Hier bevindt zich een kleine grottempel, een moderne stenen tempel met een liggende Boeddha, en een Bo boom, afkomstig van een van de 8 originele scheuten van de wat verder voorkomende heilige Bo boom

ook deze tempel is op en in grote granietblokken gebouwd

het hoogste punt van de tempel

uitzicht op een lager gelegen deel van de tempel

hier is ook een kleinere stupa te zien

ook hier de heilige boom voor de boeddhisten

In het nabij gelegen archeologisch museum bevinden zich  gravures, waarvan enkele belangrijke.  We mogen geen foto's maken, dus een foto van internet

een 6^de eeuws werk waar een vrouw staat aan de rechterzijde van een zittende man. Haar linkerarm is opgericht, misschien om zich te verdedigen. Ze kijkt weg van de man. Dit tafereel wordt ‘the lovers’ genoemd, hij is een bekende prins, zij behoorde tot de laagste kaste. Hij had zijn aanspraak op de troon opzij gezet voor zijn geliefde

300m noordelijker is het Goudvismeer. In de 3^de eeuw v.C. werd hier een badcompleks en een tuin van plezier gemaakt voor de koninklijke familie. Er was een ingenieus systeem ontwikkeld om het water vanaf het reservoir via tunnels door de baden te leiden, om nadien gebruikt te worden om de velden van water te voorzien.  Dit bezoeken we niet meer, de temperatuur is een heel eind in de 30°, het is namiddag, en we zouden er een wandeling  naartoe moeten maken

Mirisaweti dagoba is de laatste plaats welke we bezoeken.  De oorspronkelijke dagoba dateert uit de tweede eeuw v.C. en was 50m hoog.  Later is het bouwwerk ingestort , het werd herbouwd tot een hoogte van 36m.  Ook dit bouwwerk werd na het verlaten van de oude stad overwoekerd en bedekt met aarde tot een heuvel.  Na de herntdekking werd de dagoba op het einde van de 19de eeuw gerestaureerd met behulp van de steun van de koning van Siam (het huidige Thailand).  Een recente restauratie zorgde in 1987 voor een nieuwe instorting waarbij een belangrijke voorzijde mee werd verwoest.

tot hier mogen we komen zonder onze schoenen uit te doen

*********

10km oostelijk van Anuradhapura ligt Mihintale, omgeven door bossen. Mihintale was ten tijde van het Anuradhapura koninkrijk, het jachtgebied van de koningen. Mihintale is ook een boeddhisttisch centrum. Een van de koningszonen verkoos een boeddhistisch leven boven de koninklijke macht (3^de eeuw v.C.) In de loop der tijden was Mihintale belangrijk, dan wel eerder in verval. In de 18^de eeuw kende Mihintale een totaal verval, de gebouwen werden ruïnes.

Het gebied van het klooster ligt op 3 terrassen op verschillende hoogtes. Startend van het laagste niveau, is er een klim van bijna 2000 traptreden. Met de auto kunnen we zeuren, er is een parking bij het laagste terras en via een omweg kunnen we nadien rijden tot de parking op het middelste terras. Naar het bovenste terras moeten men te voet.

Omdat we in Anuradhapura bij elk bezoek blootsvoets moeten lopen -we doen wel sokken aan, maar door de stenen en steentjes is het niet gemakkelijk stappen- slaan we Mihintale over.  Daar zouden we immers voor de laatste paar honderd traptreden (van de 1890) die niet eens het woord trede waard zijn- ook op blote voeten moeten stappen.

We zien hier steeds weer dezelfde vogel, dus even een foto nemen

Geelsnavelbabbelaar (Turdoides affinis) waarschijnlijk de onbekende vogel uit een van vorige verhalen.  Deze vogel leeft in het laagland en de lag bergen vooral in tuinen en parken

Het grootste Nationaal Park, Wilpattu is tevens een van de oudste.  Het is gestart in 1938 en heeft een oppervlakte van 1317 vierkante kilometer.  We bezoeken het in een volledige dagrit, ook weer met een safaricar.  Omdat het park toch eventjes van Anuradhapura ligt, rijden we de afstand zelf en huren we de safari-jeep met chauffeur enkel voor het bezoek aan Wilpattu

Wilpattu National Park is op de kaart aangeduid

Door de uitgestrektheid van het park en de tamelijk dichte vegetatie is het bijna 2u rijden om bij het gebied te komen waar de luipaarden eventueel kunnen gezien worden.  Niet dat de afstand zo groot is, maar de sporen waar de auto's moeten rijden, liggen er zo slecht bij dat de gemiddelde snelheid erg laag is.

hoe hobbelig de paden zijn is niet te zien op de foto, laat ons zeggen we krijgen continu massage

Hier een bezoek brengen van een halve dag, dat is 4 uur, loont zich helemaal niet.  Deze tijd is gewoon nodig om op en neer te rijden naar het gebied waar de kans bestaat dieren te zien.

Wij maken een volledige daguitstap.

in de loop van de dag merken we dat voor veel bezoekers het enige doel is om een luipaard te zien.  We maken op een bepaald moment mee dat twee blanken, ouder echtpaar, in een jeep, ruzie beginnen maken omdat mensen in andere jeeps ook wel een glimp willen opvangen van een luipaard dat verstopt ligt te slapen in het gras.  Zij roepen in de zin van "wij blanken hebben het recht om hier te staan en te blijven staan op de beste plaats, omdat wij blanken toegangsgeld betalen, en jullie .... (Sri Lankanen) hebben dat recht niet want jullie betalen geen toegangsgeld .... het roepen en schelden blijft duren, ook als hun chauffeur zich uiteindelijk toch verplaats en weer in de rij gaat staan om nadien opnieuw op de beste plek te gaan staan .... Die mensen leven nog in de tijd van het kolonialisme, waarbij de witten het alleenrecht hebben ... zielige toestand 

We zijn bij de toegang iets na 6u 's morgens.  Wanneer we betaald hebben krijgen wij een gids mee.  Dat blijkt wel handig te zijn, de man kan beter Engels dan de chauffeur en hij kent het park ook beter.

een eerste blik op de vegetatie in het park, gezien vanop de tweede rij in onze safaricar

in het park komen 42 natuurlijke meren voor, het ene al wat groter dan het andere.  De diepste meren gaan in het midden tot een diepte van een vijftal meter na het regenseizoen.  Op twee na zijn het allemaal zoetwatermeren, gevoed enkel en alleen door regenwater

een volgend meer, helemaal anders van uitzicht

in de meeste meren leven krokodillen.  Hier geniet een buffel van de verkoeling van het water

in het park zijn er drie plekken waar toeristen uit de jeep mogen en waar er kan gepicknickt worden.  Daar is ook water en toiletten.  In de praktijk echter is er voor de safaris maar één plek, ook al bij een meer

het is een eerder uitgestrekt mee, ongeveer 2m maximale diepte

om en rond de picknickplek leeft een grote kolonie Ceylonese makaken.  Alle voedsel dat ergens los ligt, palmen zij direct in.  Ze kruipen ook op en in de jeeps.  De chauffeurs laten alles in hun cabine onderbrengen zodat de apen niet mee kunnen nemen

Arjuna boom (Terminalia arjuna) met een sterk bovengronds worteldeel.  Hier op de granietbodem kunnen wortels niet diep gaan en om de boom stevigheid te geven vormen zij een bovengronds wortelsysteem

naast allerlei min of meer exotische dieren leeft hier ook de haas, net zoals we ook in onze tuin zien

altijd en overal, een varaan

twee mannetjes van het Sri Lanka Axis Hert

En natuurlijk zien we hier weer een aantal nieuwe vogelsoorten, onze Sri Lankaanse vogellijst groeit aan

Kinabalu Slangenarend (Spilornis cheela) kan zelfs een ganse cobra verslinden

Bisschopsooievaar (Ciconia episcopus)

deze ooievaars zijn perfect monogaam.  Sterft een van beiden dan zal de andere nooit nog een nieuw koppel vormen

Bruinkopbaardvogel

Parelhalstortel

Shamalijster (Copsychus malabaricus)

Bruinkap jungletilamia (Pellorneum fuscocapillus)  amaai wat een Nederlands

Indische Witte Ibis

Javaanse Maraboe (Leptoptilos javanicus) 

hier is het wijfje van de Halsbandparkiet weer

de Ceylonhoen, de nationale vogel.  Het is de meest voorkomende endemische vogel in Sri Lanka

en zijn wijfje

Smaragdduif (Chalcophaps indica), het mannetje

Indische Ralreiger

Grutto (Limosa limosa)

Witbuikzee-arend

Strandplevier (Charadrius alexandrinus)

een derde soort bijeneter, de Bruinkopbijeneter (Merops leschenaulti)

Aziatische Goudplevier (Pluvialis fulva)

Oriëntaalse Pieper  (Anthus rufulus)

Aziatische Paradijsmonarch (Terpsiphone paradisi)

Wanneer ik de foto's bekijk van de plek, waar het luipaard verscholen zat, zie ik dat het dier zichtbaar is, nooit verwacht

op de andere foto's ligt het luipaard te slapen.  Wanneer echter een Ceylonhoen (de nationale vogel) op het grasveld rondloopt, wordt het luipaard 'wakker'.  De hoen komt echter niet dichterbij.  

Panthera pardus kotiya, is het subspecies van Panthera pardus dat endemisch is op Sri Lanka.  Het Sri Lanka luipaard is met uitsterven bedreigd.  Er komen nog een 1000 exemplaren van dit luipaard voor 

Nu rijden we door naar Noord-Sri Lanka.

 Noord Sri Lanka is een landstreek waar het tijdens de burgeroorlog zeer onrustig was

Tot 2009 was de Noord-Provincie zo ongeveer afgesneden van de rest van het land. Nu, 10 jaar later, is er een goede, veel gebruikte spoorweglijn en goede, geasfalteerde snelwegen en kleinere wegen.

Het aandeel toerisme stijgt hier, er komen heel wat hotels, de kwaliteit van de accommodaties verbetert. Het noorden heeft echter minder te bieden dan de toeristische stranden met de resorts in het zuiden, het klimaat is hier vochtiger en warmer, de archeologische sites bieden minder, maar het aantal vogelsoorten dat hier (ver)blijft is beduidend groter dan elders op het eiland. Daarom bezoeken we ook enkele plekken in het noorden van het eiland.

het noorden is minder compact, er komen meren en vele eilanden, baaien en schiereilanden voor

Op weg naar Mannar eiland houden we halt bij Giants Tank, 20km te oosten van het eilandje. Hier bevindt zich een zeer groot waterreservoir dat tijdens de 5^de eeuw v.C. werd aangelegd door de toenmalige koning. De koning in de 12^de eeuw liet het volledig opnieuw aanleggen en tijdens de kolonisatie in de 18^de eeuw werd de tank volledig gerestaureerd. De voornaamste reden waarom we komen is het 45 km² grote vogelreservaat met een grote variatie aan watervogels, van november tot april komen hier, bovenop, nog een groot aantal vogels overwinteren.  Het gebied is echter van de hoofdweg afgesneden door de nieuw aangelegde spporweg, enkele jaren geleden.  We houden maar even halt dus

het water wordt gebruikt voor de drinkwatervoorziening van vele dorpen.  Dit is het hoofdkanaal voor de uitstroom van het water

Mannar eiland ligt nu vlakbij , het is gescheiden van Sri Lanka, maar via een 3,5km lange brug is het ermee verbonden.

kaart waarop Mannar is aangeduid

Mannar maakt deel uit van de geologische structuur, Adam’s Bridge, welke via koraalriffen, zandbanken en kalkrotsen, voor het grootste deel onder zeeniveau, een brug vormt tussen Sri Lanka en India

Beeld Adam’s Bridge

De lengte van de ‘brug’ is 30km, ze groeit zeer traag aan. De ouderdom wordt geschat op 1,7 miljoen jaar. De ondiepte ter hoogte van de brug belet scheepvaart. Schepen moeten de omweg maken rond Sri Lanka wanneer ze komen van een haven aan de oostkust van India

Volgens de legende kwam Rama (Hindu, Boeddhisme) of Adam (christenen) van India over de brug naar Sri Lanka. De zandbanken en riffen waren hun stapstenen ....

Nu terug naar Mannar. Het eiland heeft een zanderige bodem en een droog klimaat, er kan weinig of geen landbouw bedreven worden. Er zijn kokosplantages en een grote aanplant van Baobab bomen, afkomstig van zuidelijk Afrika en meegebracht door de Arabieren (Omani) vele eeuwen geleden.

de stam van de Baobab boom, hier geplant voor het jaar 1500

hier de volledige boom met een omtrek van meer dan 20m

Op het eiland Mannar komen weinig zoogdieren voor, maar des te meer vogels.  Ooit zijn hier ezels ingevoerd door de Arabieren

Op het eiland zijn er 3 plaatsen welke in de Bradt(reisgids) aangeduid zijn voor vogelobservatie

Vankalai Wetland is een Ramsar Biosfeer moerasgebied en dus beschermd. Ook de beide andere gebieden liggen op slechts enkele kilometer van het vaste land, of beter van het moedereiland (Sri Lanka).  Het is nu al een tijdje droog seizoen, een deel van het gebied staat droog

Slobeend (Anas clypeata)

Grutto

Drieteenstrandloper

Stelkluut

onderaan de Kleine Plevier, bovenaan  de Groenpootruiter (Tringa nebularia)

Zomertaling (Anas querquedula) vrouwtje

Zomertaling mannetje

zonsondergang terwijl we naar de vogels kijken

het huis waar we overnachten bij een erg vriendelijke familie.  Ze koken zelf en erg lekker

vele mensen leven hier van de visserij

volgens de eigenaar van het huis waar we verblijven, verdienen de vissers dikwijls goed geld, dat echter al even snel daarna wordt uitgegeven.  Dat zorgt voor problemen wanneer de visvangst beperkter is tijdens het laagseizoen

De man werkt voor een NGO dat lokale arme mensen van allerlei opleidingen voorziet en kleine leningen geeft om een eigen bedrijfje te starten (micro-financiering)

de Portugezen bouwden hier ooit een klein fort, dat nadien door de Hollanders uitgebreid werd.  Nog altijd worden deze ruïnes het Hollands Fort genoemd

's Morgens rijden we naar een ander gebied, niet ver weg, voor vogelobservatie

Vimal, de eigenaar gaat weer mee met ons, omdat we rond 7u al terug bij zijn huis zijn

we leren de man vogels observeren en we leren hem kennis te maken met een verrekijker en een vogelgids.
Hij ziet er direct mogelijkheden in om toerisme te promoten en meer lokale mensen een job te geven ...

en natuurlijk zien we ook nu vogels, zelfs met honderden gelijktijdig

tot het aanbod horen vooral reigers en de Indische Nimmersat

met uitsterven bedreigd, maar hier voelen de vogels zich goed, er is immers voldoende voedsel

ondertussen zien we de zon opkomen.  Op minder dan 5 minuten is ze van niets helemaal volledig aan de hemel te zien

wanneer we langzaam dichter bij de lagune komen zien we op de voorgrond verschillende waadvogels

dan ontdekken we plots 2 vogels Grijze Pelikaan, statig tussen de andere vogels door bewegen

in een andere plas, dichtbij ons verblijf, leven enkele Indische Ralreiger

de Indische Gaper tekent hier ook present

De grootste stad in het noorden is Jaffna, dat slechts 50km van India ligt en 400km van Colombo. Hier leven vooral Tamil.

Op weg er heen rijden we min of meer langs de kust.  Hier zijn bijna geen dorpen.  We zien echter wel werkers en instructeurs van MAG, de (Australische) organisatie die helpt bij het detecteren en opruimen van landmijnen

Het noorden van Sri Lanka bestaat uit eilanden, schiereilanden, meren, lagunes en zee-inhammen.
De baan welke wij volgen gaat over een dam in de Jaffna-lagune en daarna over een brug

de lagune aan beide zijden van de dam is erg ondiep

In Jaffna wonen 100.000 mensen, ze zijn vooral Hindu, hoewel er ook kerken en tempels van andere godsdiensten te vinden zijn, christenen, boeddhisten en moslims

's Middags nemen we de lunch in een lokaal restaurant waar heel wat mensen komen eten, en als zeer goed gekwoteerd op tripadvisor

de menu is rijst met verschillende curries.  Elke gast krijgt een (vers) bananenblad.  De kelners lopen rond met schalen en potten en komen voedsel deponeren op het bananenblad.  Wat je niet lust, geven ze niet, de hoeveelheid die je wil geven ze je, en nadien nog.  Wij vragen een lepel, de lokale mensen, zelfs met heel deftige kledij aan, eten met hun rechterhand.....

We lezen in de reisgidsen dat de invloed van India op Jaffna groter is dan deze van Colombo.  We kennen India niet, maar we zien wel dat alles hier veel en veel meer vuil is dan wat we tot op vandaag in Sri Lanka hebben gezien.  De hoeveelheid rommel en afval welke overal ligt is triestig en schrijnend

de vissershaven ligt een eindje van de stad.  De meeste bootjes liggen nu aan land, de mannen zijn bezig hun netten te repareren

In het centrum zijn er veel winkels welke stoffen verkopen.  Heel wat kledij bestaat uit lappen stof welke rond de persoon gedrapeerd worden

Aan de zeezijde, bij de Jaffna lagune, bevindt zich het Hollands fort, in de vorm van een ster. In 1680 begonnen de Hollanders het vroegere Portugese fort volgens de Vauban principes te renoveren. Pas in 1792 waren deze werken klaar. Doch in de jaren 1990 werd het fort zwaar gebombardeerd tijdens de burgeroorlog, nadien werd het als legerkamp gebruikt

Sri Lanka is geologisch een heel stabiel land dat al vele miljoenen jaren gelden gevormd boven het zeeniveau opgestuwd is.  Het land bestaat voor het grootste deel uit graniet(achtig) gesteente.  Maar dit noorden is van veel recentere datum.  Het gesteente is hier koraal, gevormd door organismen op de bodem van de zee.  Veel later is dat gebied opgestuwd waardoor de kalksteen, afkomstig van de koralen aan de oppervlakte ligt en lang gebruikt werd als gesteente, zoals hier, om het fort te vormen

het fort is zeer groot en uitgestrekt

voor de burgeroorlog stond hier, in het fort, een Nederlands gereformeerde kerk.  Door bombardementen ligt die nu al een tijdje in puin.  

net buiten het fort zien we langs de wegberm een vogel rondspringen tussen en achter de vegetatie.  Gelukkig met mijn kleine lens toch een foto kunnen nemen van de Chinese Spoorkoekoek ( Centropus sinensis)

Enkele kilometer buiten het centrum bevindt zich een van de mooiste Hindu tempels op Sri Lanka, de Nallur tempel, gesticht in de 15^de eeuw. De tempel is aan Murugan gewijd, de oorlogsgod met 6 hoofden: de Wijsheid, de Hartstocht, de Sterkte, de Eer, de Rijkdom en de Goddelijke Macht. In zijn 12 handen houdt hij wapens; De pauw is het dier waarop de god rijdt.

In juli-augustus is er het jaarlijkse festival waar tienduizenden geloven naar afzakken. Gedurende 26 dagen zijn er processies, de laatste is de meest indrukwekkende.

Vanaf de toegang moeten de schoenen buiten blijven.  Fototoestellen en gsm's mogen niet in d hand mee naar binnen en mannen moeten met bloot bovenlijf in de tempel rondwandelen.
Wanneer we er zijn beginnen de klokken te luiden, klinkt helemaal zoals trieste kerkklokken.  Dan beginnen binnen, mannen op trommels, fluit en andere instrumenten geluid voort te brengen.  Mensen in de tempel gaan bijna hysterisch naar links, een beetje later naar rechts, ... .  Priester wuiven met kaarsen bij het altaar, de vrouwen kijken toe ... Dit noemt de Puja, een soort eredienst ...

Omdat er binnen geen foto's mogen gemaakt worden, en er op internet geen te vinden zijn, kan ik jullie enkel de foto's van de buitenzijde meegeven, op zichzelf ook al indrukwekkend

de beide torens zijn met goud geverfd, helemaal geen kitsch zoals de meeste Hindu-tempels

de bovenzijde van deze toren

de tempel is gewijd aan de oorlogsgod van de Hindu

en de bovenzijde van de andere toren

het lage gebouw in het midden is de toegang tot de eigenlijke tempel

hier kan ik nog even een foto nemen van binnen.  De man met de rode doek houdt strikt toezicht op het geheel

Ongeveer 15 km van het centrum verwijderd, bevindt zich de archeologische opgraving Kantharodai.  Het is wat zoeken om het te vinden, we vragen aan 2 mensen de weg en het lukt.  Hier heeft men 57 dagoba's gevonden, maximaal 2m hoog.  Van sommigen is er enkel de basis, van anderen is er een volledige.  Men heeft hier 60 kleine urnen gevonden met assen van monniken die gestorven zijn aan vergiftiging.

van een aantal dagoba's  is enkel de basis nog te zien

een overzicht over het veld met de kleine dagoba's

We gaan ook langs in het archeologisch museum omdat daar nog het één en het ander te zien is.  Een man begeleidt ons, we mogen immers geen foto's nemen.  In minder dan 10 minuten zijn we rond.  Mooie beelden en houtsnijwerk, potten en wapens .... Het museum is een stofferige verzameling van dat alles, tentoon gesteld in donker houten kasten

buiten het gebouw is nog een verroest Hollands kanon te zien

en enkele grafstenen

Hier bij het westen van het Jaffna schiereiland liggen een  aantal eilanden en eilandjes in de Palk Straat. De dichtstbijzijnde zijn via bruggen verbonden met het eigenlijke schiereiland.

de eilanden zijn vlak, in feite zandbanken die net boven het water uitsteken.  Hier en daar is er begroeiing

de dam en brug welke Jaffna met Leyden verbindt heeft een goede baan.  De andere banen zijn wat meer hobbelachtig zoals we ook in België soms kennen

Kayts is het grootste eiland, de Hollanders noemden het Leyden. Dit eiland is met een brug verbonden. 
Het centraal-oostelijk gedeelte van Leyden is een natuurgebied.  Hier zien we al langs de weg heel wat vogels

Bonte IJsvogel

Er komt net een grote groep Grijze Pelikaan aangevlogen niet ver van de plek waar we halt houden

Er komen verschillende soorten reigers voor

Middelste Zilverreiger

Kleine Zilverreiger

Blauwe Reiger

Indische Ralreiger

Indische Nimmersat

Indische Witte Ibis

de lepelvormige bek van de Lepelaar is hier goed te zien

Indische Dwergaalscholver

Indische Vlekbekeend (Anas poecilorhyncha) komt op Sri Lanka enkel in dit gebied voor

Visdief (Sterna hirundo)

Bosruiter

Brahmaanse Wouw

Indische Kieviet

Indische Scharrelaar

Wanneer we hier enkele uren later weer voorbij komen zien we weer nieuwe vogels ...

Zwarte Ibis (Plegadis falcinellus)

Kleine Plevier

Daarna rijden we via een dam naar het westelijk ervan gelegen eilandje.  Op het oostelijkste punt nemen we een boot, aangeduid met 'ferry' naar een nog oostelijker gelegen eilandje.  Het bootje zit volgestouwd met mensen, vooral Hindu welke naar een belangrijke tempel op het eiland op bedevaart gaan.  De boot legt dichtbij het bedevaartsoord aan.  Omdat de zee op de meeste plekken vrij ondiep is, is er telkens een lange pier om vanaf een eilandje naar de boot te wandelen.

de lange pier om bij de aanlegsteiger te komen

de 'ferry' komt toe met enkele mensen die het eilandje al bezocht hebben

De Hindu tempel hier behoort ook tot de 5 belangrijkste pelgrimsoorden op Sri Lanka

in de naam van de tempel komt het woord 'Naga' ,slang, voor.  Hier op de foto achter de middelste en rechter vrouwenfiguur is de kop van de cobra te zien

rechts is 'Nandi' de stier te zien

en natuurlijk mogen de olifanten niet ontbreken

In de tempel vindt er weer een dienst plaats met muziek, zwaaien met vuur, processie met baldakijn, ... overal dezelfde ceremonieën ...

de tuktuks staan klaar om mensen rond het eilandje te voeren, nauwelijks 4 vierkante km groot ..

Het enige echter dat nog een klein bezoek waard is, is de boeddha-tempel.  We wandelen er heen, ongeveer 15' stappen

ook deze tempel is gewijd aan 'Naga', de slang.  Ook deze slang is een cobra

zeven waterspuwende cobra's,elk met een vreselijke blik

de zilvergekleurde stupa

het bootje terug lijkt eerder op een zeepschuit dan op een 'ferry'

iedereen is steeds verplicht een zwemvest te dragen, dit wordt echter niet gecontroleerd

wanneer we weer op de pier stappen, zijn de vissers bezig hun netten te herstellen, een nooit eindigende bezigheid

Delft is een eiland dat niet verbonden is, op een uur varen van het nabij gelegen en verbonden eiland. Op dit 47 km² grote eiland lopen nog een 300-tal Delft paarden rond, een relict van de Hollandse tijd. Delft was het voornaamste eiland in de paardenhandel tussen de Oost-Aziatische landen

De weg van Jaffna naar Habarana is 265km maar verloopt vij vlot.  Na ngeveer 50km komen we bij de Olifantenpas, nee geen bergpas maar een smalle engte waarmee het Jaffna schiereiland vast hangt aan de rest van Sri Lanka.  Op deze smalle engte, nauwelijks 50m breed heeft men het spoor en een weg gebouwd

even op een verhoging staan om een foto te nemen

om aan te tonen dat er aan de beide zijden water is (eerder lagunes dan de zee)

Verder rijden we ongeveer 45km langs een kleinere weg.  Momenteel zien we op veel plaatsen dat de oogst van rijst bezig is.  Hiervoor gebruikt men een soort pikdorser.  Massa's koereigers pikken letterlijk een graantje mee.

rijstvelden op de voorgrond en het begin van de rotsen op de achtergrond

Nadien leggen de mensen de rijst te drogen op de rijbaan.  Soms rijdt er een auto over.
Vervolgens wordt de rijst in grote plastiek zakken gebracht en vervoerd

hier werd de rijst gewoon met stengel en al afgesneden, een eenvoudigere manier van oogsten, ik lees dat dit 80 manuren per ha vergt. De bundels stengels en aren worden in deze machine gebracht.  De rijstkorrels komen terecht in een zak welke door enkele mensen wordt open gehouden

en het afval vliegt een eind verder op een grote hoop

een heel belangrijke volgende stap is het drogen van de rijst. Gebeurt dit niet goed of te laat, dan vermindert de kwaliteit zeer sterk.

  Daarna gaat de rijst naar de rijstmolens

 hier  gebeuren verschillende processen: 

-het zuiveren van de rijst waarbij alle andere onzuiverheden komend van het oogsten en drogen, worden verwijderd
- verwijderen van de buitenste laag vezel die de rijstkorrel beschermt
- dan gaat de rijst en de verwijderde vezels in een soort blaasmachine.  De zware korrels bruine rijst vallen neer en de vezels worden weggeblazen
-in een volgende stap wordt de rijst gepolierd waardoor de binnenste laag vezel, welke de belangrijkste vitamines bevat, wordt verwijderd.  Het polieren duurt net zo lang tot wanneer de standaardkleur wordt bereikt
-de rijst gaat door een zeefsysteem waarbij de gebroken korrels en ander klein afval wordt verwijderd
- nu gaat de rijst door een toestel dat, op basis van licht, de rijst sorteert volgens de kleur
-de ruwe rijst wordt verpakt en vervoerd in Sri Lanka, dus geen export

Deze info komt van een website van een groot en modern rijstverwerkingsbedrijf hier in de buurt
https://araliyarice.com/products-of-araliya/

6. de Culturele driehoeken 

 In het binnenland van Sri Lanka gelegen, sloeg hier gedurende meer dan 1500 jaar het politieke hart van Sri Lanka. Vier van deze antieke steden zijn Unesco Werelderfgoed.

De koningen lieten grote boeddhistische monumenten oprichten, ze voorzagen ook een goed uitgekiend bewateringssysteem, velen ervan werken tot op de dag van vandaag. De vele stuwmeren trekken een hele horde aan vogels aan.

 Anuradhpura hoort ook tot de culturele driehoek. We bezochten deze stad al tijdens ons vorig verhaal.  Anuradhapura is de oudste van de koninklijke steden

De meeste bezienswaardigheden bezoeken we vanuit Habarana, op zichzelf geen bezoek waard, maar wel goed voorzien van verblijfsmogelijkheden

Habarana aangeduid op de kaart

We verblijven hier in een homestay.  De eigenaar liet 2 jaar geleden in de tuin 2 lemen gebouwen neerzetten, één met 2 ruime kamers, een tweede als keuken en eetgedeelte

het gebouw met de twee kamers op de achtergrond

er is een terras voor de kamers, bijna de ganse dag is hier schaduw en wind

2 potten  vormen elk een klein vijvertje met elk een waterlelie

ook hier op Sri Lanka worden de Japanse speciaal-formaat-auto's verkocht.  In Japan noemden we ze 'handtasauto'

Zuidoostelijk van Habarana ligt Polonnaruwa, de nieuwe koninklijke stad na Anuradhapura. Tussen 1017 en 1235 regeerden hier 17 koningen, waaronder 2 vrouwen! Een aantal werd snel vermoord, zo waren er op 6 maanden tijd 9 koningen aangesteld.  Slechts de eerste koning heeft heel veel gebouwen laten oprichten in de nieuwe stad.  

Maar ook veel eeuwen voordien was hier al bewoning. De stad ligt immers aan de voornaamste rivier van Sri Lanka. Dankzij een nabij gelegen waterreservoir kwamen als maar meer mensen naar dit gebied, de grond was/is vruchtbaar.

Ook hier bevindt zich een Heilige Stad met de meeste ruïnes., deze zijn in 4 groepen onderverdeeld. En er is een museum waar heel wat info, stukken, modellen en nog meer te zien zijn -hier mogen we geen foto's nemen

een kaart van het gebied, in het midden is het gebied van het koninklijk paleis.  700m noordelijk ervan (oranje gekleurd) ligt de heilige stad.  Verder verspreid heeft men tempels en andere gebouwen opgegraven

Men neemt aan dat nog 85% van het gebied niet opgegraven is.  De voornaamste gebouwen kent men uit teksten die men heeft kunnen ontcijferen.

Noordelijk van het museum bevinden zich de ruïnes van het paleis gebouwd in de 12^de eeuw, waarvan de ontvangstzaal 40,5 x 19m groot is. Hier zijn enkel nog wat resten van fundamenten en zuilen te zien

een schaalmodel van het koninklijk paleis bevindt zich in het museum.  Gelukkig vind ik op internet na lang zoeken een foto (https://midlifecrisisgapyear.wordpress.com/2013/02...)

Het paleis zou 7 verdiepingen hoog geweest zijn en meer dan 1000 kamers geteld hebben. De bovenste 4 verdiepingen waren waarschijnlijk uit hout en zijn volledig verdwenen. Er zijn nog enkel resten van de 3 onderste verdiepingen waarvan dikke stenen muren tot 60m hoog een vermoeden geven van de grootsheid van het paleis.  De koning die het paleis liet bouwen, de voornaamste der koningen, regeerde tussen 1153 en 1186

Het paleis lag in het centrum van een 8ha grote citadel.

eerste zicht op het koninklijk paleis

net zoals alle andere gebouwen bestaat het stenen gedeelte uit bakstenen, niet zo kleine en smalle zoals wij kennen, maar forse lange, brede en hoge stenen

de bakstenen waren zowel aan de buiten- als aan de binnenzijde bepleisterd met een dikke laag en voorzien van gebeeldhouwde stenen

binnenversiering, een van de twee welke nog te zien is

de sokkel van het paleis toegankelijk via trappen

Volgens een schrijver, die intiem was met de koning, uit de 13^de eeuw was alleen het slaapgedeelte immens indrukwekkend: “de slaapkamer glanst van de talloze spierwitte parels en is versierd met gouden staanlampen. Er is permanent de geur van bloemen en rookstokjes, hier en daar hingen gouden klokjes te klingelen en er klonk het geluid van 5 muziekinstrumenten”. Hier is niets meer van te zien, te ruiken of te horen.

De koninklijke raadszaal geeft nog wel wat van zijn grootsheid prijs

de zuilen droegen een houten dak

de sokkel bestaat uit 3 onderdelen

op de bovenste verdieping zijn dwergen afgebeeld

daar onder leeuwen

en helemaal onderaan olifanten 

een trap leidt naar de raadzaal

het soort armleuning bovenaan

bovenaan staat aan beide zijden een leeuw

zowel beneden aan de trap als op de tussenverdieping bevindt zich een halfcirkelvormige maansteen

boven zijn er verschillende zuilenrijen, welke ooit het houten dak ondersteunden

ook de zuilen zijn ingegraveerd, waaruit archeologen het een en het ander kunnen afleiden

Net buiten de muren hiervan bevindt zich het koninklijk bad.  De technieken om water op te slaan en te vervoeren kenden ze al van hun voorgangers in Anuradhapura

rechts naast het bad bevond zich de kleedkamer

links en rechts van de trap bevinden zich 2 waterspuwers in de vorm van de kop van een krokodil

het kanaal waarlangs het water werd afgevoerd

700m meer noordelijk ligt het terras van de Tand-relikwie, meer dan 1ha groot. Hier bevinden zich verscheidene structuren waaronder 3 tempels. Het meest spectaculaire gebouw is Vatadage, een cirkelvormig relikwiehuis

het schaalmodel van de ronde tempel, ook via internet gevonden.  In het gebouw, helemaal bovenaan is de plek waar een tand van de boeddha werd bewaard onder één van de koningen

links en rechts van de trap is telkens een bewaker te zien, uitgehouwen in steen

links en rechts van de trap, achter de bewakers een olifantenslurf en een leeuw op de trapleuning

er is een trap aan elk van de 4 windstreken.  Bovenaan de trap, in de tempel, zit er een boeddhabeeld

dit gebouw was ook een relikwiehuis onder een andere koning

ook hier gebeeldhouwde zuilen

en dit gebouw bewaarde de relikwie van de tand onder nog een andere koning

een schets van het originele gebouw

vooraan in deze tempel zijn er 3 beelden te zien

het Stenen Boek beschrijft de heldendaden van een vierde koning

op de beide korte uiteinden van de steen is de godin Laksmi afgebeeld die met water besprenkeld wordt door 2 olifanten

dit gebouw is een zeldzame vorm van een stupa.  Sommigen opperen dat de piramides in Egypte of bouwwerken in Mesopotamië een invloed haden op deze stupa.  Algemeen echter wordt aangenomen dat reizigers uit Thailand deze stupa hebben gebouwd

dit kathedraalachtig gebouw is een Beeldhuis, hier stond een groot beeld van de boeddha

op vele plaatsen langs de gevel is nog de versiering te zien.  In de nissen staan geen beelden meer

het grote boeddhabeeld is er niet meer, wel zijn er een vijftal nog grote beelden

de voornaamste bouwwerken zijn ook voor mensen in een rolwagen toegankelijk langs een hellend vlak dat afgesloten is voor andere bezoekers

In het noordelijk gebied is de Gil Vihara, rotstempel, het meest spectaculair. Hier zijn 4 boeddhabeelden te zien, 2 zittend, 1 staand en 1 liggend, 14 m groot

de 2de zittende boeddha is verscholen in een tempel achter de 2 zuilen

de zittende boeddha

de staande boeddha

de liggende boeddha

dichtbij is er een vijver vol lotusbloemen

Nog wat meer noordelijk bevindt zich het mooiste van de 5 koningsbaden welke men in dit gebied al opgegraven heeft.  Het heeft de vorm van een lotusbloem

Tivanka Image House is het meest noordelijk gebouw. Hier zijn nog muurschilderingen te ontdekken, kleurrijke en goed bewaarde fresco’s

op verschillende plaatsen is de gevelversiering nog deels te zien

een schets van het gebouw

in een ander deel van dit gebied bevindt zich een Gebouw waar een beeld van boeddha stond (en staat).  Het gebouw was ooit 5 verdiepingen hoog.  De zwaartekracht heeft het echter in de loop van de daaropvolgende 800 jaar gehaald om het gebouw wat kleiner te maken

en het boeddhabeeld is naast zijn hoofd nog wat onderdelen kwijtgeraakt

Overal zijn er waterspuwers te zien in de vorm van een krokodillenkop

Verder komen we nog langs een aantal gebouwen, nog een foto geef ik mee om aan te tonen hoe al de gebouwen in de loop der eeuwen overwoekerd waren door de jungle

Op de terugweg komen we langs een gebied waar olifanten leven.  Een grote kudde staat bij een water

We eindigen dit verhaal met enkele vogels uit de tuin van ons verblijf

Geelsnavelbabbelaar

Dayallijster